“Sharenting”: hoe delen op sociale media kinderen kan beïnvloeden

De tijd dat foto's en video's die ouders van hun kinderen maken alleen door familieleden bekeken konden worden, is voorbij. Het delen van deze foto's op sociale media is een fenomeen dat zelfs een Engelse naam heeft gekregen: sharenting , een term die de woorden 'share' en 'parenting' combineert. Ondanks de goede bedoelingen brengt deze praktijk echter ethische, emotionele en juridische risico's met zich mee voor kinderen, die nog niet in staat zijn om zelf toestemming te geven voor hun blootstelling.

Dit blijkt uit een Braziliaanse studie, uitgevoerd door wetenschappers van UniCesumar in Paraná en gepubliceerd in het tijdschrift Bioética . De auteurs voerden een literatuuronderzoek uit op basis van 73 artikelen die tussen 2016 en 2023 werden gepubliceerd, en schetsten een verontrustend beeld van de impact van deze vroege blootstelling op de ontwikkeling van kinderen.

Deze effecten werden gegroepeerd in vier assen: digitale privacy en veiligheid; psychologische en culturele implicaties; sociale en gezinsdynamiek; en maatschappelijke en juridische reacties. Volgens de studie wordt privacy al vanaf de geboorte bedreigd. Het delen van gegevens zoals geboortedatum en zelfs medische aandoeningen creëert een digitale identiteit die voor altijd kan blijven bestaan, zelfs als ouders van gedachten veranderen en de content verwijderen.

Volgens socioloog Lucas França Garcia, die het onderzoek begeleidde, ontstond de interesse in het onderwerp tijdens discussies in de klas. "We besloten om via een literatuurstudie dit fenomeen, dat al bekend staat als sharenting en oversharenting , te bestuderen. Het idee is om het bewustzijn te vergroten en bij te dragen aan de preventie en het begrip van dit probleem in de nationale context", vertelde Garcia aan Agência Einstein .

Gevolgen voor de geestelijke gezondheid

Het komt vaak voor dat kinderen en adolescenten zich ongemakkelijk voelen en zich schamen voor berichten van hun ouders. "Gevoelens van frustratie en schaamte, gecombineerd met het frequente gevoel de situatie niet te kunnen veranderen, zijn zeer aanwezig bij kinderen en adolescenten. Het zelfvertrouwen wordt beïnvloed door de publicatie van foto's en gebeurtenissen die als negatief voor deze kinderen worden beschouwd, wat kan leiden tot pesten en schaamte", aldus Sophia Ivantes Rodrigues, psychologiestudent en auteur van de studie. "Bovendien creëert vroege blootstelling een online identiteit die niet altijd overeenkomt met wie het kind werkelijk is of wil zijn", voegt de adviseur toe.

Psycholoog Ana Lúcia Karasin van het Einstein Mental Health Center in het Einstein Hospital Israelita wijst ook op de complexiteit van de emotionele langetermijneffecten van sharenting op kinderen. "Vroege digitale blootstelling, zelfs met goede bedoelingen, kan direct de identiteitsvorming, het privacygevoel en de perceptie van emotionele veiligheid van kinderen verstoren. Wanneer deze blootstelling intieme content betreft, zijn de gevolgen vaak nog groter, vooral in de adolescentie", waarschuwt ze.

Psycholoog Bianca Batista Dalmaso, eveneens van Einstein, toont in de studie het contrast aan tussen de voordelen die ouders ervaren – zoals emotionele steun en erkenning – en de vaak onzichtbare risico's. "Overmatig delen van privéleven kan directe en indirecte gevolgen hebben voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het kan de ontwikkeling van een zelfbeeld belemmeren zonder dat de meningen of het oordeel van anderen hierbij betrokken zijn", aldus Dalmaso.

Familiedynamiek

Braziliaans onderzoek toont aan dat sharenting de familiedynamiek in brede zin beïnvloedt. Conflicten tussen ouders en kinderen, en zelfs tussen grootouders en ouders – het zogenaamde grand-sharenting – komen vaak voor. "De band tussen ouders en kinderen krijgt te maken met verschillende problemen bij sharenting , zoals intergenerationele conflicten en emotionele afstand. Wanneer verzoeken om contentverwijdering niet worden ingewilligd, kan het vertrouwen tussen familieleden worden geschaad", benadrukt Garcia. Hij benadrukt ook dat de pogingen van kinderen om hun ouders digitaal te informeren vaak op weerstand stuiten, omdat volwassenen zich machteloos voelen.

Volgens psycholoog Ana Lúcia Karasin kan sharenting meer onthullen over de emotionele behoeften van ouders dan over hun kinderen zelf. "In veel gevallen dient de blootstelling van kinderen op sociale media als een manier voor volwassenen om zichzelf te bevestigen of genegenheid te uiten, ouderlijke competentie te tonen of sociale bevestiging te zoeken", zegt ze.

Kinderen met medische of psychische aandoeningen zijn nog kwetsbaarder. "De online identiteit van deze kinderen draait vaak om hun aandoening, wat hun autonomie in de toekomst verder in gevaar brengt", zegt Lucas Garcia.

Hoe voorkom je dit?

Een tip voor ouders is om zichzelf af te vragen wat hun werkelijke motieven zijn voordat ze iets over hun kinderen posten. "Respecteert dit bericht de individualiteit van mijn kind of onthult het meer over mijn eigen behoeften?", suggereert Karasin. "Het is essentieel om te onthouden dat berichten op internet blijven bestaan. Zo kunnen beelden en informatie die vandaag de dag worden gedeeld, in verschillende contexten worden teruggevonden, met blijvende emotionele en sociale gevolgen."

Bianca Dalmaso suggereert een oefening in empathie. "De gouden tip om te weten of delen overmatig is of niet, is te begrijpen of die post de individualiteit van het kind respecteert. Als die post over mij zou gaan, zou ik me dan op mijn gemak voelen of blootgesteld worden? Vaak gaat de wens om te laten zien dat je een goede ouder bent verder dan de grenzen van respect voor het kind", merkt ze op.

Juridisch gezien is sharenting nog steeds een uitdaging. In sommige landen is er vooruitgang geboekt: in Frankrijk kunnen kinderen hun ouders aanklagen voor oude functies; de Europese Unie garandeert het "recht om vergeten te worden"; in de Verenigde Staten is er regelgeving voor het gebruik van kindergegevens door bedrijven. In Brazilië biedt het Statuut van Kinderen en Adolescenten (ECA) weliswaar richtlijnen, maar specifieke regelgeving ontbreekt nog.

De Braziliaanse studie benadrukt de urgentie van overheidsbeleid en educatieve maatregelen die het bewuste gebruik van sociale netwerken door ouders en verzorgers bevorderen. "Digitaal onderwijs is essentieel voor een veelbelovende ontwikkeling. De toestemming en medewerking van toezichthouders, pedagogen, kinderartsen en andere professionals zijn noodzakelijk. Bewustwording van de gevolgen van sharenting , gecombineerd met digitaal onderwijs, kan deze praktijk en de bijbehorende schade verminderen", concludeert Garcia.

Bron: Einstein Agency

Het bericht “Sharenting”: hoe delen op sociale media kinderen kan beïnvloeden verscheen het eerst op Agência Einstein .