Çocukluk çağı aşılamaları aksarken, uzmanlar uyarıyor: "Rahat duramayız."

Milyonlarca çocuk ölümcül hastalıklara yakalanma riski altında ve bunun nedeni aşılama oranlarının durgunlaşmış olmasıdır. Bu durum, Çarşamba günü The Lancet'te yayınlanan ve Küresel Hastalık Yükü Çalışması (GBD) aşılama programı üyeleri tarafından derlenen yeni bir araştırmada yansıtılmıştır.

Makalede, DSÖ'nün 1974'te Genişletilmiş Bağışıklama Programı'nı (EPI) kurmasından bu yana dünyanın yaşamı tehdit eden hastalıklara karşı çocukluk aşılamasında benzeri görülmemiş bir ilerleme kaydettiği belirtiliyor. Ancak yazarlar, son yirmi yılın durgun çocukluk aşılama oranları ve aşılama kapsamındaki geniş farklılıklarla da işaretlendiğini belirtiyorlar. "Bu zorluklar, milyonlarca çocuğu önlenebilir hastalıklara ve ölüme karşı savunmasız bırakan COVID-19 salgınıyla daha da arttı," diye açıklıyorlar.

Bu tahminlerin, 2030'a yönelik küresel bağışıklama hedeflerinin "eşitlikte dönüştürücü iyileştirmeler olmadan karşılanmayacağı" yönünde "açık bir uyarı" olarak yorumlanması gerektiğini ekliyorlar. "İlerleme evrensel olmaktan uzak. Çok sayıda çocuk aşılanmamış veya yetersiz aşılanmış durumda ," diyor Washington Üniversitesi Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nden (IHME) çalışmanın baş yazarı Jonathan Mosser .

Doktor , "kalıcı" küresel eşitsizliklerin , pandemi kaynaklı zorlukların, artan yanlış bilgilendirmenin ve aşı tereddüdünün hepsinin aşılama ilerlemesinin "yavaşlamasına" katkıda bulunduğunu söylüyor. "Bu eğilimler, kızamık , çocuk felci ve difteri gibi aşıyla önlenebilir hastalıkların salgın riskini artırıyor ve tüm çocukların hayat kurtarıcı aşılardan yararlanabilmesini sağlamak için hedefli iyileştirmelere olan hayati ihtiyacı vurguluyor," diye açıklıyor.

Aşılama konusunda, EPI başlangıçta altı hastalığa odaklandı: tüberküloz, difteri , boğmaca, tetanos, çocuk felci ve kızamık. Program daha sonra, Haemophilus influenzae tip B, hepatit B, kızamıkçık, pnömokok hastalığı, rotavirüs ve insan papilloma virüsüne karşı koruma sağlayan, hem çocuklukta hem de yaşam boyunca ek aşıları içerecek şekilde genişletildi.

Böylece, EPI son 50 yılda 4.000.000.000'dan fazla çocuğu aşılayarak dünya çapında tahmini 154 milyon çocuğun ölümünü önledi. 2019 yılında DSÖ, 2030 Bağışıklama Gündemi aracılığıyla küresel olarak aşılama kapsamını iyileştirmek için iddialı hedefler belirledi; bunlara difteri, tetanos ve boğmaca aşısının herhangi bir dozunu almamış bir yaşın altındaki çocuklar olan "sıfır doz" çocuk sayısının yarıya indirilmesi de dahildir. Yazarlar, aşı alımını ve kullanımını artırmak için yanlış bilgilendirme ve aşı tereddüdüyle mücadele etmek için "yoğunlaştırılmış çabalar" çağrısında bulunuyorlar.

Ancak, aşıyla önlenebilir hastalık salgınlarının devam ettiğini ve bunun kapsamdaki eşitsizlikleri yansıttığını belirtiyorlar. " Pakistan ve Afganistan'da artan sayıda vahşi tip çocuk felci vakası bildirildi ve nüfusun yarısından azının aşılandığı Papua Yeni Gine'de devam eden bir çocuk felci salgını var. 2024'te Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı'nda yaklaşık on kat daha fazla kızamık enfeksiyonu bildirildi. ABD'deki devam eden kızamık salgını, Mayıs 2025'e kadar 30 eyalette 1.000'den fazla doğrulanmış vakaya ulaştı ve 2024'teki toplam vaka sayısını geçti," diye açıklıyor araştırma.

Bu yeni analiz, 1980 ile 2023 yılları arasında 204 ülke ve bölgede, DSÖ tarafından dünya çapındaki tüm çocuklar için önerilen 11 aşı kombinasyonu ve dozu için yıllık rutin çocukluk çağı aşılama kapsamının güncellenmiş ve genişletilmiş küresel, bölgesel ve ulusal tahminlerini sunmaktadır.

Difteriden tetanosa

Geçtiğimiz 50 yıldaki başarının bir kısmı , 1980 ile 2023 yılları arasında orijinal difteri, tetanos ve boğmaca aşılarının (ilk doz %49'dan %89'a; ve üç doz da %40'tan %81'e), kızamık (%37'den %83'e), çocuk felci (%42'den %80'e) ve tüberküloz (%38'den %83'e) için küresel kapsamın iki katına çıkmasının sonucudur. Ayrıca, dünya çapında aşılanmamış sıfır doz çocuk sayısında %75'lik bir düşüş olmuştur; 1980'de 58,8 milyon iken 2019'da 14,7 milyona düşmüş, ayrıca pnömokok hastalığı, rotavirüse karşı kritik yeni hayat kurtarıcı aşıların tanıtılması ve ölçeklendirilmesi ve kızamık aşısının ikinci dozu yapılmıştır.

Ancak bu uzun vadeli ilerleme, son zamanlardaki zorlukları ve önemli eşitsizlikleri maskeliyor. 2010 ile 2019 yılları arasında, kapsamdaki ilerleme yavaşladı ve dünyanın bazı bölgelerinde tersine döndü. Örneğin , 36 yüksek gelirli ülkeden 21'i, EPI tarafından başlangıçta önerilen aşı dozlarından en az birinde (bazı ülkelerde rutin aşılama programlarına artık dahil edilmeyen tüberküloz aşısı hariç) kapsamda düşüş yaşadı; bunlara Arjantin'de kızamık aşısının ilk dozunda %12'lik düşüş ve Finlandiya ve Avusturya'da sırasıyla difteri, tetanos ve boğmaca aşısının üçüncü dozunda %8 ve %6'lık düşüşler dahildir.

Ayrıca, düşük ve orta gelirli ülkelerde önemli ölçüde daha düşük kapsam ve aşılanmamış veya eksik aşılanmış çocukların daha yüksek oranlarıyla "büyük tutarsızlıkların" devam ettiğini vurguluyorlar. 2023'te, dünyadaki 15,7 milyon aşılanmamış çocuğun yarısından fazlası sadece sekiz ülkede, çoğunlukla Sahra Altı Afrika'da (%53) ve Güney Asya'da (%13) yaşıyordu: Nijerya (2,48 milyon), Hindistan (1,44 milyon), Kongo Demokratik Cumhuriyeti (DRC, 882.000), Etiyopya (782.000), Somali (710.000), Sudan (627.000), Endonezya (538.000) ve Brezilya (452.000).

Çalışmaya ilişkin görüşler

Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'ndaki (LSHTM) Aşı Merkezi'nin yardımcı doçenti ve eş direktörü Ed Parker ise yayın hakkında şu yorumu yaptı: " Pandemi sırasında aşılamanın kesintiye uğraması ve bunu izleyen durgunluğun ardından ele alınması gereken zorlukların net bir resmini sunuyor." "Çalışma ekibi, bu tür verilerde bulunan önyargıları, boşlukları ve tutarsızlıkları dikkatlice göz önünde bulundurarak kapsam eğilimlerini tahmin etti ve bu da çalışmanın sonuçları için sağlam bir temel sağlıyor," dedi SMC'ye.

University College London'da Çocuk Sağlığı Profesörü olan Helen Bedford , "Biz zaferlerimize güvenemeyiz." diyor. Aşı kabulündeki bu düşüşün olası nedenlerini analiz ediyor: "Bunlar çok sayıda ve karmaşıktır , ancak artan toplumsal eşitsizlik, aşıların güvenliği ve gerekliliği hakkında yanlış bilginin kolayca bulunabilmesi ve aşılama programlarına olan kamu güveninin artması gibi zorluklarla başa çıkmak için kaynaklara ihtiyaç duyarlar. Aşılama, çocuk sağlığını korumak için en güçlü araçlarımızdan biri olmaya devam ediyor, ancak devam eden başarısı sürdürülebilir yatırım, eşitlik ve kamu güvenine bağlıdır."