Rewolucja w aptekach. Zmiany dotkną miliony Polaków
- - Po kilkunastu latach pojawiła się potrzeba zmodyfikowania dostępu do leków z programów lekowych. Opublikowany niedawno projekt nowelizacji ustawy o refundacji zakłada wprowadzenie w tym celu tzw. czwartej kategorii dostępności leków - przypomina mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka, prezes Rady Częstochowskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej
- Pacjent, decydując się na nową formę kontynuacji leczenia, byłby nadal pod opieką specjalisty, jednak podanie leku mogłoby nastąpić w ambulatorium specjalistycznym z zachowaniem wymaganych procedur
- Istnieje też możliwość odbioru terapii przez pacjenta z apteki ogólnodostępnej
- - Pacjenci realizujący recepty na leki z programów lekowych mogą liczyć na porady farmaceutyczne - dodaje szefowa częstochowskiej ORA
Programy lekowe zaczęły funkcjonować w Polsce wraz z wprowadzeniem ustawy refundacyjnej w 2012 roku, zastępując terapeutyczne programy zdrowotne. Reformując obszar polityki refundacyjnej, uznano, że programy lekowe pozwolą na szybsze i efektywniejsze wprowadzanie nowych terapii. Dziś programy lekowe to ponad sto trzydzieści różnych opcji leczenia nowoczesnymi lekami. W 2024 roku korzystało z nich ponad 250 tysięcy pacjentów - przytacza w felietonie dla Rynku Zdrowia mgr farm. Karolina Wotlińska-Pełka, prezes Rady Częstochowskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej, przewodnicząca Podkomisji ds. profilaktyki i edukacji NRA.
Po kilkunastu latach pojawiła się jednak potrzeba zmodyfikowania dostępu do leków z programów lekowych. Opublikowany niedawno projekt nowelizacji ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zakłada wprowadzenie w tym celu tzw. czwartej kategorii dostępności leków.
Programy lekowe kojarzą się potocznie z futurystycznymi technologiami wymagającymi hospitalizacji pacjenta. Prawda jest jednak taka, że podzielone na obszary terapeutyczne, programy mogą być również świadczone w trybie jednodniowym czy ambulatoryjnym.
Szybki rozwój technologii spowodował, że wiele dotychczas drogich preparatów doczekało się swoich wersji generycznych, a ich ceny znacząco spadły. Leki stosowane w programach lekowych to nie tylko specyfiki podawane dożylnie w wielogodzinnych wlewach i wymagające premedykacji, ale często preparaty tabletkowe, podskórne lub domięśniowe.
Stąd pomysł, by zwiększyć dostępność takich leków oraz zaproponować stabilnym pacjentom zaproponować kontynuację leczenia poza dotychczasowymi ośrodkami oraz umożliwić szybsze otrzymanie potrzebnych leków np. w pobliskiej aptece.
Raport „Flexcare”, którego inicjatorem jest Izba Gospodarcza „Farmacja Polska”, wskazał, że opis dziewiętnastu programów lekowych przewiduje możliwość kontynuacji terapii w domu pacjenta.
Opis raportu można przeczytać w Rynku Zdrowia: Lek z programu lekowego do odbioru w lokalnej aptece. Farmaceuta byłby wynagrodzony
Dotyczy to m.in. leków stosowanych w hemofilii i astmie, a także różnych formach podania: doustnej, podskórnej, penów czy pomp do podawania dożylnego. Rozwiązanie to nie jest jednak powszechne ani promowane finansowo, co zmusza pacjentów do często kilkusetkilometrowych podróży do ośrodków prowadzących programy lekowe.
Dostęp do programów lekowych bywa utrudniony. Wiemy, że system boryka się z niewystarczającymi zasobami specjalistów. Pacjent, decydując się na nową formę kontynuacji leczenia, byłby nadal pod opieką specjalisty i mógłby korzystać z konsultacji w formie teleporad. Podanie preparatu mogłoby natomiast nastąpić w ambulatorium specjalistycznym z zachowaniem wymaganych procedur. Jednocześnie redefiniowanie programów pozwoliłoby na zmniejszenie obciążenia systemu i wzrost liczby ośrodków, które zapewniają wysokospecjalistyczne świadczenia lekowe.
Spośród funkcjonujących pod koniec 2024 roku ponad 130 programów lekowych raport Flexcare wskazuje, że w 68 programach wszystkie leki mogłyby być kwalifikowane do nowej kategorii refundacyjnej, a w kolejnych 27, część z nich. Nie ma więc uzasadnienia, by pacjent lub ktoś mu bliski realizował wizytę jedynie celem otrzymania leku do kontynuacji przewlekłej terapii.
Z dyskusji eksperckich wiemy natomiast, że obszary wymieniane do włączeń w nową kategorię dostępności to leki z programu leczenia łuszczycy, zapalenia stawów (reumatoidalnego, łuszczycowego, ale i ZZSK), stwardnienia rozsianego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz zaburzeń lipidowych.
Kwalifikację leków do nowej kategorii refundacyjnej przeprowadzaliby konsultanci i eksperci z danej dziedziny. Obserwując dyskusję, która od kilku lat toczy się w tym zakresie widać, że specjaliści są zgodni co do zasadności zaprojektowanej zmiany. Znamy dopiero projekt, brak jeszcze szczegółów, ale wiemy, że czwarta kategoria nie będzie dotyczyć leków onkologicznych. Ma być też zarezerwowana dla form doustnych, podawanych podskórnie lub domięśniowo.
Więcej na temat propozycji Ministerstwa Zdrowia w zakresie 4 kategorii dostępności tutaj: Będą do odebrania w aptece. Rewolucja dla lekarzy i pacjentów
Musimy pamiętać, że wiele preparatów stosowanych w programach to leki o znanym profilu bezpieczeństwa, funkcjonujące już długo w systemie. Niektóre były dostępne w ramach refundacji aptecznej przed wprowadzeniem programów lekowych. Sama pamiętam recepty na doksorubicynę, które stwarzały problem. Pacjenci nie zawsze pamiętali, że to antybiotyk, który należy wykupić w ciągu siedmiu dni od wystawienia recepty. Tak więc nie wszystkie leki funkcjonujące w programach lekowych są aptekarzom obce.
Z drugiej strony spora grupa leków wydawanych na receptę jest podobna kosztowo do cen preparatów generatywnych z programów lekowych. Cały czas wydajemy w aptekach insuliny, nowe analogi hormonalne, czy niektóre leki onkologiczne. Czwarty tryb refundacji ma zapewnić pacjentowi zapas na jednomiesięczną kurację. To pozwoli na zapobieganie marnotrawieniu leków, a z drugiej strony nie zuboży ilości leku w systemie i nie obciąży nadmiernie budżetu aptek.
Pacjenci realizujący recepty na leki z programów lekowych mogą liczyć na porady farmaceutyczne, które wyjaśnią sposób przyjmowania i wychwycą ewentualne działania niepożądane. Niepokojące objawy, np. pojawienie się problemu ze wzrokiem, mogą manifestować konieczność konsultacji ze specjalistą.
Farmaceuci są świetnie przygotowani do wspierania prawidłowej farmakoterapii, wychwytują problemy, z którymi pomagają sobie pacjentom radzić. Wiemy, że niektóre z biologicznych preparatów mogą mieć działanie immunosupresyjne. Farmaceuta zwróci więc uwagę na częste i nietypowe infekcje, jeśli się takie u pacjenta pojawią. Podobnych interwencji może być oczywiście wiele, zależeć będą od charakteru leku, ale też stanu pacjenta.
To o czym trzeba też wspomnieć, to rola edukacyjna rola farmaceutów. Do naszych zadań zawodowych należy promocja zdrowia i profilaktyki chorób. Kryteria włączenia pacjenta do programów lekowych, ale i jego kontynuacji obejmują często konieczność przeprowadzania regularnych badań profilaktycznych: mammografii, kolonoskopii i cytologii.
Ocenianym elementem jest zdrowie jamy ustnej, regularna kontrola dentystyczna, ale i higieniczny tryb życia. Farmaceuci mogą wspierać w każdym z tych aspektów, a dodatkowo pomóc w utrzymaniu efektów walki z zespołem uzależnienia od tytoniu.
Farmaceuci są gotowi do współpracy ze specjalistami, kierującymi pacjentów z programów lekowych do aptek. Recepty na leki z programów mogą zawierać adnotacje o tym, na co mielibyśmy zwrócić uwagę, jakie ewentualne badanie tj. mierzenie ciśnienia czy poziom cholesterolu wykonać. Uwagi te mogą zawierać też wskazówki, jakich informacji zwrotnych oczekuje lekarz.
Przygotowanie skonsultowanej listy leków w czwartym trybie refundacji pozwoli na rozwój partnerskiej roli lekarzy i farmaceutów. Rozwiązanie to będzie korzystne dla wszystkich, w pierwszej kolejności dla pacjentów, lekarzy, farmaceutów, a ostatecznie i dla systemu.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
rynekzdrowia
