Menstruacja wpływa na mózg? Naukowcy ujawniają zaskakujące zmiany strukturalne
Nowe badania naukowców z Kalifornii pokazują, że cykl menstruacyjny wpływa na strukturę całego mózgu. Zmiany hormonalne, które zachodzą co miesiąc, modyfikują zarówno istotę białą, jak i szarą, a także płyn mózgowo-rdzeniowy. To pierwszy tak dokładny dowód na to, że menstruacja ma realny wpływ na anatomię mózgu, nie tylko na samopoczucie.
Zespół badaczy pod kierownictwem neurobiolożek Elizabeth Rizor i Viktoriyi Babenko z University of California w Santa Barbara przyjrzał się mózgom 30 kobiet w trakcie ich naturalnych cykli menstruacyjnych. W ramach eksperymentu wykonywano im rezonans magnetyczny w trzech kluczowych fazach cyklu: podczas menstruacji, owulacji i w fazie lutealnej. Jednocześnie mierzono stężenie hormonów we krwi.
Wyniki badań, opublikowane w 2023 roku w czasopiśmie Human Brain Mapping, pokazały, że struktura mózgu zmienia się wraz ze zmianami poziomu hormonów. Co ważne – nie tylko w obszarach znanych z dużej wrażliwości na hormony płciowe.
- Wyniki te jako pierwsze wskazują na równoczesne zmiany w mikrostrukturze istoty białej mózgu i grubości kory mózgowej, które zbiegają się z rytmami hormonalnymi zależnymi od cyklu menstruacyjnego – napisali autorzy badania.
Badacze odkryli, że poziom hormonów wpływa m.in. na:
-
objętość istoty szarej i białej,
-
objętość płynu mózgowo-rdzeniowego,
-
strukturę połączeń nerwowych, które przesyłają informacje w mózgu.
Tuż przed owulacją, kiedy rosną poziomy estradiolu i hormonu luteinizującego (LH), zaobserwowano zmiany w istocie białej. Może to oznaczać szybszy przepływ informacji między różnymi częściami mózgu. Z kolei wyższy poziom hormonu folikulotropowego (FSH), odpowiedzialnego za dojrzewanie komórek jajowych, wiązał się z pogrubieniem kory mózgowej. Progesteron, którego poziom rośnie po owulacji, powodował zwiększenie objętości tkanki mózgowej, a jednocześnie zmniejszenie ilości płynu mózgowo-rdzeniowego.
Choć wyniki są przełomowe, nie wiadomo jeszcze, co te zmiany oznaczają w praktyce dla codziennego funkcjonowania mózgu.
- Chociaż na chwilę obecną nie donosimy o konsekwencjach funkcjonalnych ani korelatach zmian strukturalnych mózgu, nasze odkrycia mogą mieć znaczenie dla zmian w zachowaniu i poznawaniu wywołanych przez hormony – piszą badacze.
Podkreślają też, że potrzeba dalszych badań, by lepiej zrozumieć, jak cykliczne zmiany hormonalne wpływają na psychikę, pamięć, koncentrację czy emocje.
Przeciętna kobieta doświadcza miesiączki około 450 razy w życiu, a mimo to wiedza naukowa o jej wpływie na mózg nadal jest ograniczona. Jak zauważa zespół Rizor i Babenko:
- Cykliczne wahania hormonów osi HPG wywierają silne skutki behawioralne, strukturalne i funkcjonalne poprzez oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy ssaków. Jednakże bardzo niewiele wiadomo o tym, jak te wahania zmieniają węzły strukturalne i szlaki informacyjne ludzkiego mózgu.
Dodatkowo, nowe badania opublikowane w 2024 roku przez międzynarodowy zespół potwierdzają, że każda faza cyklu wywołuje wyraźne zmiany w mózgu, a ich skala zależy także od wieku danej osoby.
politykazdrowotna
