Kan bloeddonatie de gezondheid van de donor ten goede komen? Onderzoek suggereert van wel.

Een studie gepubliceerd in mei in het tijdschrift Blood , uitgegeven door de American Society of Hematology (ASH) in de Verenigde Staten, identificeerde potentieel gunstige genetische mutaties in het bloed van mensen die zeer frequent bloed doneren. Deze veranderingen, zo suggereert de studie, zouden bescherming kunnen bieden tegen bepaalde soorten kanker.

Volgens de auteurs is er een gebrek aan onderzoek naar mutaties die het gevolg zijn van de aanmaak van nieuwe cellen ter vervanging van de cellen die verloren zijn gegaan bij donaties. Rode bloedcellen worden normaal gesproken drie keer per jaar vernieuwd. Donatie betekent extra stress voor de aanmaak van bloedcellen, ook wel hematopoëse genoemd. Bij een gezond proces zijn de geproduceerde cellen divers, met verschillende kenmerken en functies.

Soms treedt er echter een storing op die leidt tot de vorming van klonen, dat wil zeggen cellen die identiek aan elkaar zijn. Dit wordt klonale hematopoëse genoemd, een fenomeen dat vaker voorkomt bij veroudering. Sommige genetische mutaties maken klonen vatbaarder voor kwaadaardige eigenschappen, wat bijvoorbeeld kan leiden tot de vorming van cellen die betrokken zijn bij leukemie.

Om de aanwezigheid van klonale hematopoëse vast te stellen, analyseerden onderzoekers van het Francis Crick Institute in het Verenigd Koninkrijk bloedmonsters van 217 mannen die gedurende 40 jaar ongeveer drie keer per jaar bloed hadden gedoneerd, in totaal minstens 100 donaties. Ze vergeleken deze met 212 vrijwilligers die sporadisch of nooit bloed hadden gedoneerd.

Er was geen verschil in de frequentie van dit proces, maar er werden wel verschillen vastgesteld tussen de typen mutaties die in de verschillende groepen werden aangetroffen. Bij frequente donoren kunnen deze veranderingen bescherming bieden tegen ziekten zoals leukemie.

Bovendien merkten de wetenschappers ook een verschil op in de manier waarop de verschillende celgroepen reageerden op de aanwezigheid van twee stoffen die van nature in het menselijk lichaam voorkomen: erytropoëtine en interferon-gamma.

Erytropoëtine is een hormoon dat wordt afgescheiden wanneer de bloedproductie moet worden verhoogd (bijvoorbeeld na een donatie). Interferon-gamma is een eiwit dat verhoogd is in ontstekingssituaties, zoals situaties die de kans op kanker vergroten.

Bij stimulatie met erytropoëtine ontwikkelden cellen van terugkerende donoren meer klonen met goedaardige mutaties in een specifiek geanalyseerd gen. Cellen van sporadische donoren vertoonden bij blootstelling aan interferon-gamma vaker de neiging om premaligne klonen te produceren.

Er zijn meer studies nodig

Volgens hematoloog Ana Carolina Vieira Lima van het Hospital Israelita Albert Einstein in Goiânia is voorzichtigheid geboden bij het trekken van conclusies over deze resultaten. "Er zou daadwerkelijk sprake kunnen zijn van enig voordeel in verband met kankerbescherming bij mensen die regelmatig bloed doneren, maar dat valt nog niet met zekerheid te zeggen", vraagt ​​ze zich af.

Een punt om op te merken is dat de Britse studie in vitro plaatsvond , wat betekent dat de cellen buiten het menselijk lichaam werden bestudeerd. "Het gedrag van cellen in laboratoriumkolven is niet altijd hetzelfde als hun gedrag in een levend organisme", merkt Lima op.

De arts wijst er ook op dat er criteria zijn voor bloeddonatie die de veiligheid van zowel de donor als de ontvanger moeten waarborgen. "Het kan gevaarlijk zijn om iedereen aan te moedigen regelmatig bloed te doneren op basis van een mogelijk voordeel voor henzelf, zonder te waarschuwen voor mogelijke ongewenste effecten van herhaalde donatie, zoals bloedarmoede, blauwe plekken, steekwonden, enzovoort", benadrukt ze.

Bloed doneren met alleen je eigen voordeel in gedachten kan ook anderen in gevaar brengen. "Donoren moeten er rekening mee houden dat als ze niet in staat zijn om te doneren (bijvoorbeeld als ze niet eerlijk zijn tijdens de screening), ze zichzelf en de ontvanger in gevaar kunnen brengen", waarschuwt de Einstein-arts.

Wie kan doneren?

Bloed doneren redt levens, maar het is essentieel dat de donor eerlijk antwoordt tijdens de screening. Doneer nooit met het doel om getest te worden op ziekten zoals hiv of hepatitis, aangezien sommige infecties een immunologische periode nodig hebben om te worden opgespoord en zelfs met een aanvankelijk negatieve uitslag kunnen worden overgedragen.

Om te kunnen doneren, moet u in goede gezondheid verkeren, tussen de 16 en 69 jaar oud zijn, minimaal 50 kilo wegen en op de dag van de donatie goed gevoed en uitgerust zijn, conform de richtlijnen van Pró-Sangue Hemocentro de São Paulo.

Sommige gezondheidsproblemen en specifieke situaties kunnen bloeddonatie tijdelijk of permanent verhinderen. Tijdelijke belemmeringen zijn onder andere zwangerschap, de periode na de bevalling en borstvoeding, evenals symptomen van griep, verkoudheid of infecties zoals dengue.

Recente ingrepen zoals tatoeages, permanente make-up, piercings, acupunctuur, endoscopieën of tandheelkundige ingrepen vereisen ook een wachttijd voordat er gedoneerd mag worden. Hetzelfde geldt voor mensen die recent gevaccineerd zijn of gebieden hebben bezocht waar ziekten zoals malaria en gele koorts endemisch zijn.

Belangrijke belemmeringen zijn onder meer gevallen van hepatitis na de leeftijd van 11 jaar, diagnose van via het bloed overgedragen ziekten, zoals hepatitis B en C, HIV of de ziekte van Chagas, en het gebruik van illegale injecteerbare drugs.

De periode tussen bloeddonaties verschilt per geslacht: mannen mogen iedere 60 dagen bloed doneren, met een maximum van vier donaties per jaar. Vrouwen moeten een periode van 90 dagen aanhouden en mogen maximaal drie keer per jaar bloed doneren.

Bron: Einstein Agency

Het bericht Kan bloeddonatie de gezondheid van de donor ten goede komen? Onderzoek suggereert dat dit wel het geval is, verscheen eerst op Agência Einstein .