Hoe verandert veroudering? Deskundige legt uit wat de toekomst ons brengt in een maatschappij die steeds langer leeft.

De mensheid leeft steeds langer. De laatste bevindingen van de Global Burden of Disease (GBD) Study, die vorig jaar in The Lancet werden gepubliceerd, voorspellen dat de wereldwijde levensverwachting tussen 2022 en 2050 met 4,9 jaar voor mannen en 4,2 jaar voor vrouwen zal toenemen.

De wereldwijde levensverwachting zal naar verwachting stijgen van 73,6 jaar in 2022 tot 78,1 jaar in 2050 (een toename van 4,5 jaar). De gezonde levensverwachting wereldwijd, dat wil zeggen het gemiddelde aantal jaren dat een persoon kan verwachten in goede gezondheid te leven, zal stijgen van 64,8 jaar in 2022 naar 67,4 jaar in 2050 (een toename van 2,6 jaar).

Deze trend is grotendeels te danken aan maatregelen op het gebied van de volksgezondheid die hart- en vaatziekten, COVID-19 en een reeks besmettelijke ziekten die de moeder, pasgeborene en voeding aantasten, hebben voorkomen en de overlevingskansen ervan hebben verbeterd.

Volgens deskundigen is het in dit licht van de realiteit van belang dat we onszelf de vraag stellen: Hoe zal het zijn om nu oud te worden? Wat betekent het om vandaag de dag 70 jaar oud te zijn, vergeleken met een halve eeuw geleden? Colombia, net als veel Latijns-Amerikaanse landen, kampt met deze uitdaging in een context van grote ongelijkheid en institutionele kwetsbaarheid.

Hier komt het concept van de ‘nieuwe levensduur’ ter sprake. Dit stelt een herziening van ons overheidsbeleid, de rol van de staat en vooral onze eigen levensverwachting voor. Een optioneel pensioen, een actievere levensstijl en veranderingen in pensioenstelsels maken deel uit van de nieuwe realiteit die voor ons ligt.

En dat is het centrale thema van het boek 'The Second Half: 50+, Living the New Longevity' (Aguilar Publishing), geschreven door arts en kinesioloog Diego Bernardini. De Argentijn, die een masterdiploma in gerontologie en een doctoraat in de geneeskunde behaalde aan de Universiteit van Salamanca in Spanje, legt in een interview met EL TIEMPO uit waarom het dringend nodig is om een ​​pedagogie van levensduur te ontwikkelen, wat andere landen doen als reactie op deze realiteit en hoe we ons individueel en collectief kunnen voorbereiden op een langer, actiever en voller leven.

Het is een recent fenomeen, van de laatste 20 of 30 jaar, dat het begrip veroudering opnieuw definieert. Het gaat niet alleen om langer leven, maar ook om anders leven. De ouderen van vandaag laten ons zien dat ouderdom niet gelijkstaat aan passiviteit of afhankelijkheid. Dit is een fase met nieuwe kansen, maar ook uitdagingen.

Omdat we al zeker weten wat er met de bevolking gaat gebeuren. In tegenstelling tot klimaatverandering of kunstmatige intelligentie, waarvan we de omvang nog niet helemaal begrijpen, weten we wel dat er meer ouderen en minder kinderen zullen zijn. Dat zal onze samenlevingen veranderen. Colombia bijvoorbeeld, zal vanaf 2055 bevolkingsafname vertonen en kent nu al een zeer lage bevolkingsdoorloop.

Tegenwoordig werken we meer cognitief, met meer waarde voor ervaring en sociale vaardigheden, die pas na de leeftijd van 40 of 50 tot bloei komen. Toch laten we nog steeds mensen met pensioen gaan, net zoals we dat 80 jaar geleden deden, toen de levensverwachting veel lager lag. Een leraar die vandaag op 55-jarige leeftijd met pensioen gaat, verzuimt om decennia aan wijsheid bij te dragen. We hebben flexibelere systemen nodig, waarin pensioen een recht is en geen plicht.

De staat heeft een maatschappelijke schuld aan ouderen: het garanderen van behoorlijke pensioenen. Maar om dat in stand te houden, moet je degenen die willen blijven werken, de ruimte geven om dat te blijven doen. Niet iedereen kan of wil nog werken zoals op zijn 30e, maar ze willen wel bezig blijven. Een baan is niet alleen een bron van inkomsten, maar ook een ankerpunt van de identiteit, vooral voor mannen. Gebrek aan werk na pensionering hangt samen met een toename van zelfmoord, depressie en sterfte.

Ja. Uruguay heeft bijvoorbeeld de pensioenleeftijd al verhoogd. Sinds 2016 heeft het land een nationaal zorgstelsel. Ook Costa Rica werkt aan een dergelijk stelsel. De Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank heeft de economie van de levensduur op haar agenda gezet. In Bogotá omvat het strategische plan voor 2024-2027 een overheidsbeleid dat gebaseerd is op de nieuwe levensduur. Er worden inspanningen geleverd, maar we hebben politieke wil en begrip nodig dat dit al gebeurt.

Geleidelijke versoepeling. We kunnen iemand die over twee jaar met pensioen gaat niet vertellen dat hij nog acht jaar moet wachten. Maar we kunnen wel prikkels bieden: werk langer en ontvang een beter pensioen. De best opgeleide mensen geven al rond hun 70e aan dat ze graag met pensioen willen. Het is belangrijk om de jongere generaties goed voor te lichten: langer leven kost meer, en we moeten daarop voorbereid zijn.

Dat is waar. Na de pandemie geven veel jongeren prioriteit aan werken om te leven, en niet aan leven om te werken. Maar ze moeten ook beseffen dat concepten als door de staat gefinancierde pensioenen niet langer houdbaar zijn. Bovendien zorgt bezig zijn en voortdurend leren ervoor dat we niet alleen langer leven, maar ook beter.

Tegenwoordig weten we dat het hebben van vrienden, sporten, gezond eten, op gewicht blijven, een levensplan hebben en sterke emotionele banden de cognitieve achteruitgang helpen voorkomen. Bijna de helft van de gevallen van dementie kan worden voorkomen. Vroeger, toen wij stierven, verscheen het, maar nu leven we lang genoeg om het zich te laten manifesteren. We moeten ons op de tweede helft voorbereiden met gezonde gewoontes.

Het is een uitnodiging om na te denken over deze nieuwe levensfase. Het biedt hulpmiddelen om onszelf voor te bereiden: hoe te eten, hoe sociale relaties te onderhouden, hoe betekenis te vinden in nieuwe activiteiten. En het allerbelangrijkste: besef dat het nooit te laat is om iets nieuws te beginnen. Een lang leven kan een kans zijn, als we het met gezondheid, autonomie en een doel beleven.

Journalist Milieu en Gezondheid