Genieten van ijs in de zomer: experts leggen uit of het gezond is
Condensatieparels bedekken de glanzende chocoladelaag, het houten stokje voelt koel en stevig aan in de hand. De chocolade kraakt, de room smelt in de mond, een ijskoude verwennerij. IJs hoort net zo goed bij de zomer als strandballen en slippers. Of het nu op een stokje zit, uit een schepbeker komt of uit een ijssalon komt. Op één ding na: ijs is eigenlijk helemaal niet zo gezond. Of toch wel?
Een telefoontje naar Rebecca Kunz, voedingsdeskundige en daarmee expert op het gebied van gezonde voeding. "IJs is niet per se iets dat je categorisch als gezond of ongezond kunt omschrijven", legt de expert uit. Om deze vraag te beantwoorden, moet je dieper ingaan op het soort ijs, de specifieke smaak en de ingrediënten.
De gids voor gezondheid, welzijn en het hele gezin – elke tweede donderdag.
Door mij te abonneren op de nieuwsbrief, ga ik akkoord met de advertentieovereenkomst .
Als mensen het over 'gezond of ongezond' hebben, denken velen als eerste aan het caloriegehalte van een voedingsmiddel. Bij ijs uit een ijssalon hangt dit bijvoorbeeld af van de variant en het recept. "IJssmaken zoals mango of aardbei zijn meestal pure fruitsorbet", legt de voedingsdeskundige uit. Ervan uitgaande dat een bolletje ongeveer 75 gram weegt, bevat het sorbet tussen de 75 en 90 calorieën per bolletje.
Een melkijsje daarentegen bevat twee keer zoveel energie, namelijk zo'n 150 calorieën per bolletje. En: stukjes karamel en andere lekkernijen in het ijs maken het extra lekker – maar ook voedzamer.
Wil je precies weten hoeveel calorieën een ijsje bevat, kies dan voor de ijslolly of de kant-en-klare versie. Fabrikanten zijn verplicht voedingsinformatie op de verpakking te vermelden. Kunz merkt echter op dat bevroren ijs vaak meer kleurstoffen, smaakversterkers of andere toevoegingen bevat dan de ambachtelijke versie.
Volgens de voedingsdeskundige zijn deze toevoegingen niet optimaal voor het lichaam, maar ze zijn ook niet schadelijk, zolang je ze maar niet in grote hoeveelheden binnenkrijgt. "IJs van een ijssalon daarentegen bestaat vaak uit natuurlijke ingrediënten, dus je kunt toevoegingen vermijden", legt Kunz uit.
En wat zit er eigenlijk in gelato? vragen we bij de ijssalon.
Anna Schiller legt voorzichtig een bolletje chocolade-ijs op het hoorntje, drukt er even op en geeft het aan de toonbank. Het is zaterdagmiddag en de thermometer staat vanochtend al op 20 graden Celsius. Bij ijssalon "Babette" in het kleine Beierse stadje Lauf an der Pegnitz staan ijshongerige klanten in de rij, van de goed gevulde ijsvitrine tot de witte parasols van het café. Schiller is gediplomeerd voedingsdeskundige en eigenaresse van "Babette". Dit jaar nam ze de familie-ijssalon over van haar moeder.
Je kunt ijs kopen bij elke supermarkt, tankstation en zelfs bij een kiosk. Maar het kan vaak niet tippen aan de lekkernijen die je in een ijssalon vindt. We laten je zien hoe je het klassieke ijshoorntje tevoorschijn tovert: een heerlijk spaghetti-ijsje.
"Vanaf het begin hebben we ons ten doel gesteld om goed ijs te maken met natuurlijke ingrediënten", legt ze uit. Bij Schiller bijvoorbeeld bevat het vanille-ijs zelfgemaakte kruidenpasta van echte vanille. Maar, legt de ijsexpert uit, natuurlijke, ambachtelijke productie is niet in elke ijssalon vanzelfsprekend. Veel ijssalons maken hun ijs in plaats daarvan met een kant-en-klare mix en met behulp van smaakstoffen.
Hoe weet je of een ijssalon natuurlijke ingrediënten gebruikt of een kant-en-klare mix? Volgens Schiller is dat niet moeilijk. Zelfs de kleur van het ijs kan een aanwijzing zijn: "Ons vanille-ijs is bijvoorbeeld meer witgrijs dan felgeel – de kleur komt van de donkere, echte vanille die we gebruiken," legt ze uit. "Veel mensen denken aan de gele bloem als ze aan vanille denken. De typische gele kleur in ijs kwam vroeger van eieren – ooit een populair ingrediënt in roomijs. Tegenwoordig worden eieren weggelaten; de intens gele tint is eerder een teken dat er kleurstof is gebruikt."
Volgens de expert is pistache-ijs ook niet echt felgroen, maar eerder bruinachtig. Ook hier wijst de kleur op mogelijke toevoegingen. En Schiller heeft nog een tip om kunstmatige stoffen in ijs in één oogopslag te herkennen: "Als er enorme, smakelijk versierde ijsbergen uit de ijsbakken steken, bevat het ijs waarschijnlijk stabilisatoren en is het afkomstig van een kant-en-klare mix."
Pistache-ijs zonder toevoegingen heeft een vrij bruine kleur.
Bron: picture alliance / dpa-tmn
Volgens Schiller behoudt het gestapelde ijs onder normale omstandigheden – dus zonder toevoegingen – niet zijn bevroren consistentie. De bovenste lagen buiten de ijsbak zouden smelten. Haar deskundige tip: "Als je het niet zeker weet, kun je gewoon aan de ijssalon vragen hoe het ijs gemaakt wordt. Iedereen die ijs verkoopt, is ook verplicht informatie te verstrekken over alle ingrediënten die erin zitten."
Vaak vind je in de etalage van de ijssalon of op de menukaart een briefje met de tekst "zelfgemaakt". Moet je daar überhaupt naar vragen? Absoluut, zegt Stephanie Wetzel van de Consumentenbond. "De werkelijke hoeveelheid zelfgemaakt ijs kan sterk variëren. De aanbieder gebruikt waarschijnlijk ook kant-en-klare ingrediënten. Of het product daadwerkelijk voldoet aan de definitie van 'zelfgemaakt' voor de consument, kunnen ze achterhalen door ernaar te vragen," legt de consumentenvoorlichter uit.
Wil je er zeker van zijn dat je ijs gemaakt is van natuurlijke ingrediënten en misschien ook minder suiker, vet – en dus minder calorieën – bevat? Voedingsdeskundige Kunz raadt aan om gewoon thuis je eigen ijs te maken. Het is niet moeilijk en je hebt er ook geen ijsmachine voor nodig. "Veel mensen herinneren zich nog wel eens zelfgemaakt ijs met een stokje van kleine yoghurtjes uit hun jeugd. Zo werkt het eigenlijk," zegt ze.
Yoghurt-mango-ijs is niet alleen heerlijk, maar ook makkelijk te maken. Je hebt een mengsel van yoghurt, honing en zelfgemaakte mangopuree nodig, dat je vervolgens invriest als ijsje. "Als je liever waterijs hebt, mix dan meloen met een beetje limoensap en vries het mengsel in met gehakte munt", zegt de voedingsdeskundige.
En er zijn ook een paar heerlijke trends op sociale media die de expert kan aanbevelen: "Nice cream, een variant op bananenijs, is een echte klassieker." Rijpe bananen worden in plakjes gesneden, ingevroren en vervolgens met een krachtige staafmixer tot een romige massa gepureerd. Voeg ingrediënten naar keuze toe, zoals kaneel of ander fruit. Voor Kunz' favoriete versie wordt het bananenijs gemengd met cacaopoeder, pindakaas en gegarneerd met wat gehakte, geroosterde pinda's. Als je vergeten bent om de bananen op tijd in te vriezen, kun je in plaats daarvan kant-en-klare diepvriesbessen gebruiken en deze pureren met een beetje honing en yoghurt.
Yoghurtbites zijn ook helemaal in. Deze worden gemaakt door natuurlijke yoghurt te mengen met vers fruit en honing of ahornsiroop. Vries het mengsel lepel voor lepel in op een met bakpapier beklede bakplaat. De bevroren bites kunnen vervolgens worden gegarneerd met gesmolten chocolade, even opnieuw worden ingevroren en ijskoud worden gegeten.
Over ijskoud gesproken: er bestaat een mythe dat je daadwerkelijk calorieën verbrandt met het eten van ijs – je lichaam moet het ijs immers eerst opwarmen tot lichaamstemperatuur. Wat vindt de voedingsdeskundige daarvan? Kunz lacht. "In theorie klopt dat. Maar: het effect is zo klein dat het in het dagelijks leven niet uitmaakt." De paar calorieën die je verbrandt, staan in geen verhouding tot de hoeveelheid calorieën die het ijs levert.
Wat betekent ijs voor onze gezondheid? Net als bij andere lekkernijen draait het om de hoeveelheid en de context. Vooral voor warme dagen geeft voedingsdeskundige Kunz het sein: "Vooral in de zomer is het oké om af en toe een ijsje te eten zonder dat je het hoeft te rechtvaardigen. En vergeet bij een bezoek aan een ijssalon niet: het gaat er ook om samen met vrienden aan ijs te likken, ervan te genieten en te ontspannen." En ontspanning is tenslotte gezond. Toch?
rnd
