Miażdżyca: Leki obniżające poziom lipidów w celu ochrony serca

Choroby układu sercowo-naczyniowego wynikające z miażdżycy pozostają najczęstszą przyczyną zgonów w Niemczech. Co trzeci dorosły mieszkaniec Niemiec ma wysoki poziom cholesterolu. Jest to jeden z najważniejszych czynników ryzyka miażdżycy, a tym samym choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu i choroby tętnic obwodowych.

Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic średniej wielkości, charakteryzująca się tworzeniem się blaszek miażdżycowych bogatych w lipidy w błonie wewnętrznej. Do kluczowych procesów patofizjologicznych należą dysfunkcja śródbłonka, akumulacja lipidów, przewlekły stan zapalny oraz przebudowa ściany naczyniowej (ryc. 1). Choroba zazwyczaj rozwija się bezobjawowo przez dziesięciolecia i często ujawnia się dopiero w późniejszych zdarzeniach klinicznych, takich jak zawał mięśnia sercowego, udar niedokrwienny mózgu lub choroba tętnic obwodowych (PAD).

Miażdżyca rozwija się początkowo w miejscach narażonych na stres hemodynamiczny, takich jak połączenia naczyniowe, gdzie panują warunki turbulentnego przepływu. Bogate w cholesterol cząsteczki lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) przenikają do przestrzeni podśródbłonkowej i wiążą się z proteoglikanami w macierzy zewnątrzkomórkowej. Czynniki ryzyka uszkadzające śródbłonek, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i palenie tytoniu, sprzyjają tej penetracji.

Cząsteczki LDL ulegają łagodnemu utlenianiu przez reaktywne formy tlenu w warstwie podśródbłonkowej. Utleniony LDL indukuje adhezję monocytów do śródbłonka, które następnie migrują do warstwy podśródbłonkowej i różnicują się w makrofagi, które z kolei wychwytują utleniony LDL i stają się komórkami piankowatymi obciążonymi cholesterolem. Wczesne zmiany przypominające smugi tłuszczowe rozwijają się w świetle tętnic.

Ginące, przeciążone lipidami komórki piankowate i naciekające limfocyty T wydzielają prozapalne cytokiny, takie jak IL-6, TNF-α i IFN-γ, które wyzwalają i podtrzymują przewlekły stan zapalny w tętnicach. Równocześnie komórki mięśni gładkich błony środkowej ulegają dedyferencjacji, odzyskują zdolność do podziałów, migrują do błony wewnętrznej i tam proliferują wraz z fibroblastami.

Oba typy komórek tworzą składniki macierzy zewnątrzkomórkowej, takie jak kolagen, który przyczynia się do tworzenia czapeczki stabilizującej blaszkę. Czapeczka ta pokrywa centralne, martwicze jądro z martwych komórek piankowatych, cholesterolu i resztek komórkowych. Nowo utworzona blaszka (ryc. 1, po prawej) stopniowo wrasta do światła naczynia.