Kwart Nederlanders vermijdt tandarts door kosten

Een gezond gebit is voor veel Nederlanders allesbehalve vanzelfsprekend. Niet omdat ze hun tanden niet poetsen, maar omdat ze simpelweg niet naar de tandarts gaan.

Uit recent onderzoek van het CBS blijkt dat bijna een kwart van de volwassenen in Nederland weleens een tandartsbezoek uitstelt of zelfs helemaal overslaat vanwege de kosten. Vooral mensen met een lager inkomen laten de controlestoel links liggen. In die groep gaat het zelfs om één op de drie.

En dat terwijl tandproblemen zonder snelle zorg alleen maar erger (en duurder) worden. Het laat zien hoe geld, of het gebrek eraan, direct van invloed is op iemands gezondheid. Het gaat niet alleen om de tandarts. Ook de huisarts, die vergoed wordt vanuit het basispakket, wordt vaker gemeden door mensen met een lager inkomen.

Angst voor extra kosten, of het gevoel dat ze toch niet serieus genomen worden, speelt mee. Zo zegt 15 procent van de mensen in de laagste inkomensgroep dat ze minder kans hebben op goede zorg. Bij de hoogste inkomens is dat slechts 3 procent.

Metro schreef afgelopen december al dat vooral jongeren de tandarts ontlopen vanwege de rekening. In een ander artikel luidden tandartsen zelf de noodklok: ‘Een 4-jarige had al vijf gaatjes.’

Het tandartsbezoek is slechts één van de signalen in een breder onderzoek naar kansenongelijkheid in Nederland. Het CBS keek dit jaar niet alleen naar zorg, maar ook naar onderwijs, de arbeidsmarkt en de woningmarkt. En daaruit blijkt: niet iedereen begint op dezelfde plek. Een vijfde van de volwassenen denkt dat de financiële situatie van hun ouders hun schoolkansen negatief heeft beïnvloed. In sommige regio’s, zoals Zeeuws-Vlaanderen, voelt bijna een kwart zich zelfs benadeeld door waar ze zijn opgegroeid.

Ook op het werk spelen verschillen een rol. Een derde van de werknemers zegt het gevoel te hebben minder kansen te krijgen dan collega’s, bijvoorbeeld op promotie of een vast contract. Leeftijd en opleidingsniveau worden het vaakst genoemd als redenen voor die ongelijkheid.

Het probleem is breder dan alleen onderwijs of zorg. Meedoen aan de samenleving, bijvoorbeeld door middel van sporten, een telefoon hebben, verjaardagen vieren, een keer uit eten, kost simpelweg geld. Als dat er niet is, ontstaat er een vicieuze cirkel: minder kansen op school, minder kansen op werk, minder inkomen en dus nóg minder toegang tot zorg of voorzieningen. Volgens het CBS speelt armoede hierin een sleutelrol: wie financieel krap zit, heeft op allerlei fronten minder ruimte om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij.

Dat de tandarts nu bijna symbool staat voor kansenongelijkheid, zegt veel. Want hoewel we vaak denken dat iedereen in Nederland toegang heeft tot goede zorg, laat dit onderzoek zien dat dat in de praktijk heel anders ligt. Wie geld heeft, gaat twee keer per jaar op controle. Wie moet rondkomen van weinig, denkt eerder: ik wacht nog wel even.

Nederland zakt opnieuw op ranglijst kinderrechten: vooral door vaccinatiegraad en social-mediagebruik

Taakstraf na stelen knuffels gedenkplaats Jeffrey en Emma: ‘Ouders hebben meegewerkt’