Tiratricol: nieuwe optie voor een uiterst zeldzame erfelijke ziekte

Het syndroom van Allan-Herndon-Dudley (AHDS) is een zeldzame aandoening die wordt gekenmerkt door een tekort aan het schildklierhormoon T3 in het centrale zenuwstelsel (CZS) en een perifeer overschot aan T3 (perifere thyrotoxicose). Het wordt veroorzaakt door een tekort aan monocarboxylaattransporter 8 (MCT8), een specifieke transporter voor schildklierhormonen. MCT8-deficiëntie wordt veroorzaakt door mutaties in het SLC16A2-gen, gelegen op het X-chromosoom.

Met slechts 371 gedocumenteerde gevallen is de ziekte zeer zeldzaam. Ze treft uitsluitend mannen. Zonder behandeling gaat ADHD gepaard met onder andere hypotensie, spierzwakte en ernstige intellectuele achterstanden. De schildklierhormoonspiegels zijn kenmerkend veranderd: de serum-T3-spiegels zijn sterk verhoogd, met een lage tot normale vrije T4 (fT4) en een normale tot licht verhoogde TSH. Een moleculair genetische test die mutaties in het SLC16A2-gen detecteert, bevestigt de diagnose.

Tiratricol (3,3',5-trijoodthyroazijnzuur) is een natuurlijk circulerende, biologisch actieve metaboliet van T3 die onafhankelijk van MCT8 cellen kan binnendringen. Het kan zo T3 vervangen in MCT8-afhankelijke weefsels en de normale schildklierhormoonactiviteit in deze weefsels herstellen. Tiratricol (Emcitate 350 µg tabletten voor suspensie, Rare Thyroid Therapeutics International AB) is goedgekeurd voor de behandeling van perifere thyrotoxicose bij patiënten met MCT8-deficiëntie en AHDS vanaf de geboorte.

De aanbevolen startdosering is afhankelijk van het lichaamsgewicht van de patiënt. Als de patiënt minder dan 10 kg weegt, wordt de behandeling gestart met 175 µg per dag (een halve tablet); bij een lichaamsgewicht van 10 kg of meer wordt de behandeling gestart met 350 µg per dag. De dagelijkse dosis dient elke twee weken geleidelijk te worden verhoogd totdat een onderhoudsdosis is bereikt waarbij de serum-T3-spiegel lager is dan de mediaan van de normaalwaarde voor de leeftijd van de patiënt. De T3-spiegel dient te worden bepaald met behulp van vloeistofchromatografie met tandemmassaspectrometrie (LC/MS/MS). In immunoassays vertoont tiratricol een kruisreactie met T3, wat de testresultaten vertekent.

De totale dagelijkse dosis dient verdeeld te worden over één tot drie doses gedurende de dag. De toedieningsprocedure is als volgt: Los maximaal vier tabletten per dosis op in een klein glas in 30 ml drinkwater, onder voortdurend roeren met een theelepel gedurende één minuut. De resulterende melkachtige witte suspensie wordt vervolgens opgezogen met een spuit van 40 ml en langzaam aan de binnenkant van de wang in de mond van de patiënt toegediend. Toediening via een voedingssonde is ook mogelijk. Voeg vervolgens nog eens 10 ml drinkwater toe aan het glas en roer gedurende ongeveer vijf seconden met een theelepel. Deze suspensie wordt vervolgens met dezelfde spuit uit het glas opgezogen en aan de patiënt toegediend.