Covid-19-vaccinatie: levensredder met leeftijdsafhankelijke werking

De ontwikkeling en brede introductie van COVID-19-vaccins wordt door een ruime meerderheid gezien als een succes van biomedisch onderzoek en een garantie voor het beperken van de schade die het pas ontdekte coronavirus heeft veroorzaakt, waardoor de wereldbevolking vrijwel weerloos is geworden. Niet iedereen deelt deze mening. Daarom is het belangrijk om een beeld te krijgen van hoeveel levens wereldwijd zijn gered door COVID-19-vaccinaties sinds de introductie ervan.

Onderzoekers onder leiding van professor dr. John PA Ioannidis van de afdeling Geneeskunde van de Stanford University School of Medicine in de VS en collega's presenteren vandaag een gefundeerde schatting in een publicatie in het onderzoekstijdschrift JAMA Health Forum.

De onderzoekers analyseerden de levens en levensjaren die wereldwijd door gevaccineerde mensen zijn gered sinds de eerste goedkeuring van vaccins in december 2020 tot en met oktober 2024. Hierbij zijn ook gegevens uit de omikronperiode meegenomen, die in veel andere onderzoeken ontbreken.

Het aantal sterfgevallen dat mogelijk zonder vaccinatie zou zijn opgetreden en de mogelijke sterftereducties door verschillende vaccins werden geschat, aangezien concrete cijfers vaak niet beschikbaar zijn. Dit werd gedaan met behulp van openbaar beschikbare gegevens, gestratificeerd naar leeftijd, periode vóór en na de vaccinatie met Omicron, vaccinatie vóór en na de infectie, en locatie van de instelling voor langdurige zorg.

De onderzoekers richtten zich op een realistische inschatting op basis van empirische gegevens over het infectiesterftecijfer (IFR), de effectiviteit van het vaccin (VE) en de infectiestatus van de gevaccineerde bevolking. De analyse houdt rekening met verschillende leeftijdsgroepen, locaties (thuiszorgpatiënten versus verpleeghuisbewoners), de infectiestatus vóór vaccinatie en de tijdsindeling in de pre-omicron- en omicronperiode.

De auteurs construeerden met name een contrafactisch scenario zonder vaccinatie en schatten op basis hiervan het aantal voorkomen sterfgevallen als het product van de bevolkingsomvang, de veronderstelde kans op infectie zonder vaccinatie, IFR en VE. Het aantal geredde levensjaren werd bovendien berekend, rekening houdend met de gemiddelde levensverwachting per leeftijdsgroep en een modificatiefactor f, die rekening houdt met het feit dat veel Covid-19-overledenen een kortere levensverwachting hadden.

De waarden voor IFR en VE zijn gebaseerd op systematische reviews, meta-analyses en observationele gegevens. Voor de omicronperiode werd aangenomen dat de IFR twee derde lager was dan in de pre-omicronperiode. De VE werd verondersteld 75 procent (pre-omicron) en 50 procent (omicron) te bedragen. Wereldwijd werden in totaal 13,64 miljard vaccindoses toegediend, wat diende als referentie voor de berekening van het aantal vaccins dat behandeld moest worden (NNT).