Yüzü buzlu suya sokmanın faydası var mı, nedir? Masum değilmiş: 'Ferahlık geçici, hasar kalıcı'

Betül Topaklı / Milliyet.com.tr - Son dönemde sosyal medyada popülerleşen 'güne başlama rutinleri', adeta bir yarışa dönüştü. Göbek deliğine bant yapıştırmaktan dil sıyırıcı ile temizliğe, sabah saat 04.00’da kalkmaktan meditasyon yapmaya kadar varan bu ritüeller, her geçen gün daha fazla kişinin ilgisini çekiyor. Sabah rutinini yeniden şekillendirmeyi amaçlayan bu rutinler, günü düzenli ve verimli bir şekilde başlatmak için uygulanan bir dizi adımdan oluşuyor. Bu sayede bedeni, zihni ve yaşam alanını hazırlayarak güne daha güçlü bir şekilde başlamak amaçlanıyor. 13 milyondan fazla takipçisi olan Amerikalı eski bir koşucu ve fitness fenomeni Ashton Hall da 03.50 ila 09.30 arasındaki sabah rutini videosunu paylaştıktan sonra sosyal medyada viral oldu. Söz konusu bu rutin ağzı bantlamak, şişe suyla diş fırçalamak, günlük tutmak, motive edici videolar izlemek, yüzünü buzlu suya sokmak, koşu bandında koşmak, yüzmek ve muz kabuğunu yüzüne sürmek gibi eylemlerden oluşuyor. Ancak yaşam tarzı fenomeni bu rutinleri paylaşırken en çok dikkat çeken detay, yüzünü buz küpleri ile birlikte soğutulmuş suyla dolu büyük bir su kabına soktuğu andı. Hatta bazen bu suya soda ve liman suyu da ekledi. Videoyu izleyen takipçileri de bu yöntemin gerçekten etkili olup olmadığı konusunda birtakım tereddütler yaşadı. Peki bu yöntem gerçekten işe yarıyor mu?

Son zamanlarda sosyal medyada en çok dikkat çeken sabah rutinlerden birinin yüzü buzlu suya sokmak olduğunu söyleyen Dermatoloji Uzmanı Dr. Leyla Elmas, “Sabahları buz gibi suyla yüzü buluşturmak, birçok kişi tarafından ‘canlandırıcı’, ‘pürüzsüzleştirici’ hatta ‘gençleştirici’ olarak lanse ediliyor. Bu uygulamanın kısa vadede ciltteki kan damarlarını büzerek geçici bir sıkılaşma hissi verdiği doğrudur. Ayrıca yüz şişkinliğini azaltabilir, uyanıklık hissini artırabilir. Ancak bu geçici etkiler, uzun vadeli bir cilt sağlığı rutini yerine geçmez. Hatta güvenliği de bilimsel açıdan tartışmalı" dedi.

BUZLU SU AKNEYE İYİ GELİR Mİ?

“Buzun ödem çözücü etkisi nedeniyle sabahları yüzdeki şişkinliği azaltabileceği doğrudur” diyen Uzman Doktor Leyla Elmas, “Soğuk uygulama, damarları büzerek kızarıklığı geçici olarak azaltabilir ama bu kısa süreli geçici bir etkidir ve tam bir tedavi anlamına gelmez. Akneye neden olan iltihaplanmalar için de buzla geçici olarak azalma sağlanabilir fakat bu sadece semptomatik bir rahatlama sağlar. Akneyi kökünden tedavi etmez, ciltteki yağ üretimini azaltmaz. Hatta uzun süre yüzü ve vücudu sadece soğuk su ile yıkamak tam bir temizleme sağlamayacağından ciltteki yağ ve sebum birikimini artırabilir ve uzun dönemde akne problemini daha da kötüleştirebilir. Aynı şekilde, buz uygulaması güneş yanıklarını iyileştirmez, aksine buz doğrudan uygulanırsa güneş yanığı olan hassas ciltte tahrişe yol açabilir. Kısacası, buz tedavisi mucizevi bir çözüm değil ancak yerinde ve dikkatli kullanıldığında destekleyici olabilir” bilgilerini paylaştı.

Yüzle sınırlı kalmayan 'soğuk su banyosu'nun da giderek yaygınlaştığını söyleyen Dermatoloji Uzmanı Dr. Leyla Elmas, “Soğuk su, vücutta kortizol düzeyini düşürüp endorfin salgılanmasını artırarak ruh halini iyileştirebilir. Özellikle spor sonrası toparlanma, bağışıklık sistemini güçlendirme ve zihinsel dayanıklılığı artırma gibi iddialarla öne çıkan bu yöntem, bazı çalışmalarla da desteklenmiş durumda. 2025 yılında yayınlanan, pek çok araştırmanın ortak sonucunu analiz edilmesi anlamına gelen bir meta-analizde bu konudaki 11 randomize kontrollü çalışma incelenmiş. Bu çalışmalarda 7–15 °C arası su sıcaklığında yapılan 30 saniye – 2 saat arası soğuk duş, buzlu banyo veya 'cold plunge' yöntemiyle cold water immersion (CWI) uygulamaları yapan 3177 katılımcı dahil edilmiş. Bu uygulamayı yapanlarda ilk 12 saatte akut iltihap tepkisini artırdığı, 12 saat sonrasında ise stresin anlamlı şekilde azaldığı, uyku ve yaşam kalitesini iyileştirebildiği görülürken, bağışıklık sistemi üzerinde belirgin bir etkisi olmadığı sonucuna varılmış” dedi.

'TREND DEĞİL, BİLİM KILAVUZ OLMALI'

“Sabahları güne daha iyi başlamak elbette önemli ancak sosyal medyada önerilen her rutinin bilimsel temele dayandığını düşünmek yanıltıcı olabilir” diyen Uzman Doktor Leyla Elmas, “Yüzü buzlu suyla yıkamak veya tüm vücudu soğuk suya daldırmak, dikkatli ve ölçülü şekilde yapıldığında bazı geçici faydalar sağlayabilir. Ancak bu yöntemleri mucize gibi görmek ya da sosyal medya videolarıyla cilt sağlığını yönlendirmek doğru değil. Cilt bakımında ya da genel sağlık uygulamalarında ‘moda’ olanı değil, ‘size uygun olanı’ mutlaka hekiminiz ve dermatolog önerisiyle tercih etmek gerekir. Cilt sağlığınız için gelip geçici akımlardansa kişiselleştirilmiş, uzman önerisiyle şekillendirilmiş rutinler her zaman en doğru yoldur" diyerek sözlerini noktaladı.