'Olağanüstü derecede ölümcül bir yaz': Sıcaklar 2024'te Avrupa'da binlerce kişinin ölümüne yol açtı

Pazartesi günü (22) yayımlanan yıllık bir araştırmaya göre, kıtada iklim değişikliğinin neden olduğu sıcak hava dalgaları giderek artarken, yaklaşık rakamlara göre 2024 yazında Avrupa'da sıcaklıklar 60.000'den fazla kişinin ölümüne neden oldu.

Nature Medicine'de yayınlanan bu raporda, "Avrupa, 2024'te 60.000'den fazla sıcaklık kaynaklı ölümle olağanüstü derecede ölümcül bir yaz geçirdi ve şimdiye kadarki üç yazdaki toplam ölüm sayısı 181.000'i aştı" denildi.

Ancak çalışmanın başyazarı Tomás Janos, AFP'ye yaptığı açıklamada, bu rakamların "belirsizlik payına sahip" olduğu konusunda uyardı.

2024 yılı için bu tahminler, bilim insanlarının 35 bin ile 85 bin arasında ölüm öngördüğü aralıkta en olası tahminler olarak değerlendiriliyor.

Bu farklılıklar karmaşık metodolojik değerlendirmelerden ve sıcaklık ile ölüm oranı arasında verilerin çapraz referanslanma biçiminden kaynaklanmaktadır.

Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü'ndeki bilim insanları tarafından yürütülen bu çalışma, 2020'lerin başından bu yana, neredeyse tüm Avrupa'yı temsil eden yaklaşık 30 ülkede yüksek sıcaklıkların ölümlere ne ölçüde katkıda bulunduğunu değerlendirmek için çığır açan bir yıllık çalışma haline geldi.

Bu çok önemli bir konu çünkü küresel ısınma nedeniyle Avrupa'da yazlar giderek daha yüksek sıcaklıklara maruz kalıyor.

Araştırmacıların tahminlerine göre (biraz yukarı yönlü revize edilmiş), 2022 yılında 67.873 kişi sıcaklık kaynaklı nedenlerden hayatını kaybederken, 2023 yılında bu sayı 50.798'e çıktı. 2024 yılında ise 62.775 kişi sıcaklık kaynaklı nedenlerden hayatını kaybetti.

– En çok etkilenen ülkeler İtalya ve İspanya –

Avrupa'da her yıl on binlerce insanın ölümüne yol açan sıcakların, aynı zamanda büyük bir halk sağlığı sorunu olduğu tartışmasız bir gerçektir.

Sıcak hava dalgalarının insan vücudu üzerindeki tehlikeleri, özellikle yaşlılar için çok sayıda olup, susuz kalma ve ani sıcak çarpmasının ötesine geçer. Yüksek sıcaklıklar, uzun vadede kalp, solunum, ruh sağlığı ve diyabetle ilgili rahatsızlıkları kötüleştirebilir.

Avrupa, en hızlı ısınan kıta oldu. 2024 yazı, bölgede kaydedilen en sıcak yaz oldu ve 2022'de kırılan önceki rekoru geride bıraktı.

Geçtiğimiz yıl en çok etkilenen ülkeler, 13.858 ila 23.506 arasında değişen ölümlerle İtalya ve 4.655 ila 8.513 arasında değişen ölümlerle İspanya oldu. Ancak, nüfusa göre ölüm oranları Yunanistan ve Bulgaristan'da daha da yüksekti.

İki büyük sıcak hava dalgasının yaşanacağı 2025 yazına dair ilk haberler gelmeye başladı.

Geçtiğimiz hafta yayınlanan bir araştırma, bu sıcak hava dalgaları sırasında bin Avrupa şehrinde küresel ısınmayla ilişkili ölüm sayısını değerlendirmeyi amaçladı. İngiliz kurumlara bağlı yazarlar, 15.000'den fazla ölüm bildirdi.

Ancak her iki çalışma da aynı kapsamda olmaktan uzak. Pazartesi günü yayınlanan çalışma daha kapsamlı bir coğrafi kapsama sahip, yalnızca sıcak hava dalgasının yaşandığı günlere odaklanmıyor ve her şeyden önce daha sağlam bir metodolojiye dayanıyor.

Araştırmacılar, 2024 yazında çeşitli Avrupa bölgelerinde gözlemlenen gerçek ölüm verilerini kullandılar; bu titiz çalışma, çalışmalarının neden bir yıl sürdüğünü açıklıyor. İngiliz raporu ise, aksine, daha eski ölüm verilerini esas alıyor.

Ancak Tomás Janos'a göre, her iki çalışma da göz ardı edilmemeli. Bilim insanı, aylar sonra yayınlanacak raporları beklemeden, ısının zararlı etkileri konusunda farkındalık yaratmanın önemini vurguluyor.

Nitekim İspanya ve Birleşik Krallık gibi birçok ülkede kayıtlara geçen en sıcak yaz olan 2025 yazının ciddi sağlık sonuçları doğuracağı şüphesizdir.

Janos, "Her iki tahmin de faydalı," diye sonuca varıyor. "Çalışmaları, belirli bir yaz mevsiminde sıcaklığa bağlı ölüm oranları hakkında ön bir fikir veriyor; bizimki ise kamu politikası karar alma süreçlerine temel teşkil edebilecek daha sağlam rakamlar sunuyor."

jdy/ic/rap/es/mb/mvv/ic