Sağlık yolunun arkasında
Sağlık Bakanlığı, Ağustos ayından itibaren hastanelere ve IMSS Bienestar sağlık merkezlerine ilaç ve tıbbi malzeme tedarik eden bir dağıtım sisteminin hayata geçirileceğini duyurdu. Bu sistem, "Sağlık Rotaları"nı işletecek 96 adet üç buçuk tonluk kamyon, 38 adet bir buçuk tonluk kamyon, 35 hijyenik kutu ve 27 adet soğutmalı kamyondan oluşan küçük bir ordudan oluşacak. Model, Vali Rocío Nahle tarafından Veracruz'da geliştirilen "Sağlık Kamyonları" programından esinlenmiştir, ancak ikincisinin aksine, federal girişimin ihale süreci hakkında henüz netlik yoktur.
Bilinen bilgiler, Sağlık Bakanlığı'nın ilaçları ihaleye çıkardığı ve araç filosunun esas olarak kiralama yoluyla satın alındığı yönünde. Ancak, Sağlık Sektörü Entegrasyon ve Kalkınma Müsteşarı Eduardo Clark liderliğindeki programa, girişimin bir pazar araştırması yapılmadan, ihale süreçleri (ilaçlar hariç) olmadan ve kapsamlı sözleşmelerle başlatılması nedeniyle sektörde şüpheler var. Algı, önceki altı yıllık dönemde görülenlere benzer şekilde, planlama yapılmadan ve lojistik tam olarak analiz edilmeden yürütülen bir girişim olduğu yönünde.
Sektörde gördükleri temel sorunlardan biri dağıtım lojistiği. Sanayicilerden biri, "146 milyon pesoya mal olacağını söylediler ama mümkün değil," dedi. "Depo yok, depolama tesisi yok ve henüz bordro ve benzin gibi işletme giderlerini dahil etmediler. Kamyon kiralama sözleşmeleri var ama planladıkları dağıtım gerçekçi değil."
Programa dair gözlem ve eleştirileri arasında ilaçların muhafaza zincirinin kontrolü de yer alıyor. En hassas ilaçların taşınması için soğutmalı kamyonlara ihtiyaç duyulmasının yanı sıra, dağıtım noktalarında soğutma sisteminin de henüz mevcut olmadığını ve ilaçların son kullanma tarihlerini doğrulayacak bir mekanizmanın bulunmadığını savunuyorlar. En son olumsuz deneyim, Andrés Manuel López Obrador döneminde yaşandı. O dönemde lojistik eksiklikler ve bürokratik yavaşlık, koronavirüs pandemisi lideri Hugo López-Gatell'in kötü kararlarıyla birlikte binlerce COVID-19 dozunun son kullanma tarihinin dolmasına neden oldu.
Özel sektörde %2 oranında ilaç kaybı yaşanmaktadır, ancak devlet ilaçların değiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Devlette ise ortalama kaybın %15 olduğu tahmin edilmektedir, ancak özel sektörün aksine, ilaç partilerinin gözetim ve denetiminin eksikliği nedeniyle son kullanma tarihi riski çok yüksektir. Soğuk zincir, "Rutas de la Salud" programı tarafından düzenlendiği bildirilmeyen uluslararası bir sertifikaya sahiptir. Bu durum, özellikle fentanil ve morfin olmak üzere ağrı kesiciler söz konusu olduğunda, özel dağıtımda her bir birimin kontrol ve gözetim altında tutulmasını gerektiren gerekliliğin yeni programda mevcut olmaması riskini doğurmaktadır.
Federal hükümet ağrı kesicileri denetlemeyecek ve sektöre bildirildiği kadarıyla, bu ilaçların dağıtımını eyaletlere devredecek; eyaletlerin çoğunda bu mekanizmayı uygulayacak eğitimli personel veya kaynak bulunmuyor. Para, programda çözülmemiş ek bir sorun. Sektöre bildirildiğine göre, eyaletler işletme maliyetlerinden sorumlu olacak, ancak bu bütçeler IMSS Bienestar'a aktarıldığı için bunu yapacak kaynaklara sahip değiller.
Kaynak sorunu daha önce görülenlerden daha ciddi. IMSS, ISSSTE ve Savunma Bakanlığı'na ilaç, malzeme ve ekipman sağlayan tedarikçilere tüm yıl boyunca ödeme yapılmadı. Sadece bu yıl şimdiye kadar IMSS, tedarik ödemelerinde 12 milyar peso tutarında temerrüde düştü. Hastaneler için de para yok; başkan yakın zamanda bu hastanelerden bazılarını ziyaret etti ve gördüklerinin gecikmeleri fark etmemesi için yapay olarak ayarlandığından habersizdi. Diğer hastaneler, kamu hizmetlerini sağlamaya devam etmeleri için Ordu'nun sorumluluğuna verildi; ancak uzmanlara göre, Maya Treni, AIFA (Ulusal İstatistik ve Nüfus Sayımı Enstitüsü) ve diğer Obrador yönetimi projelerinde olduğu gibi, yaptıkları doğrudan ödemeler maliyetleri yüzde 300'e kadar artırıyor.
"Sağlık Rotaları"nın, ilaç dağıtım ağını daha da çökerteceğine ve López Obrador'un sağlık politikalarının yol açtığı hasarı derinleştireceğine inanıyorlar. Bu girişim, başarısızlıkla sonuçlanan Gasolineras del Bienestar (Sağlıklı Yaşam Benzin İstasyonları) benzeri bir şirket veya hizmet yaratıyor. 2021'de kurulan girişim, operasyonel, ticari ve idari sorunlar nedeniyle hedeflerine ulaşamadı ve gelirleri, Pemex'in 300 milyon peso enjekte etmesine rağmen, 2022'deki 254 milyon pesodan geçen yıl 174 milyon pesoya düştü.
Yeni programın amacı, López Obrador tarafından dayatılan ve kronik ilaç sıkıntısına, işlevsel yedekler olmadan dağıtımcılarla yapılan sözleşmelerin iptal edilmesine (bu durum, daha önce beklenenden daha yüksek ilaç acil alım maliyetlerine, hatta bazı durumlarda veto edilen aynı tedarikçilerle yapılan sözleşmelere) ve bu tedarikçilerin Birmex ile değiştirilmesine yol açan modelin hatalarını düzeltmeyi amaçlıyor. Bu durum, yalnızca lojistik bir felakete değil, aynı zamanda o altı yıllık dönemin en büyük ikinci yolsuzluk yönetimine de yol açtı.
Sağlık Bakanlığı, IMSS Bienestar ve Birmex'in de dahil olduğu girişim, tüm bu eksiklik ve yetersizlikleri gidermeyi ve ilaç ve temel malzemelerin yaklaşık 12.000 kırsal sağlık birimi ve toplum hastanesinin %100'üne ulaşmasını sağlamayı amaçlıyor. Ancak özel sektöre iletilen dağıtım modeli, esas olarak siyasi bir odakla kullanılacağı ve nihai hedefi seçim desteği olan sosyal programlarda olduğu gibi, propaganda amaçlı ilaç dağıtımında Ulusal Hizmetliler'in kullanılacağı yönünde endişelere yol açtı. Bu şüphe, nasıl işlediğini ve hükümetin son yıllarda sıklıkla başarısız olan lojistik ve kurumsal koordinasyon sorunlarının üstesinden gelip gelemeyeceğini görene kadar devam edecek.
X: @rivapa_oficial
informador
