BM: Milyonlarca ölümün önlenmesi için HIV programlarına yönelik ABD finansmanının değiştirilmesi gerekiyor
ABD'nin AIDS programlarına yıllardır yaptığı yatırımlar, hastalıktan ölen insan sayısını son otuz yılın en düşük seviyelerine düşürdü ve dünyanın en savunmasız kesimlerine hayat kurtarıcı ilaçlar sağladı.
Ancak BM yetkilileri, son altı ayda ABD'nin parasını aniden çekmesinin "sistemik bir şok" yarattığı konusunda uyardı ve fonun yerine yenisinin konulmaması durumunda 2029 yılına kadar dört milyondan fazla AIDS kaynaklı ölüme ve altı milyon daha HIV enfeksiyonuna yol açabileceğini ekledi.
UNAIDS, Perşembe günü yayınladığı raporda, "Mevcut fon kaybı dalgası, tedarik zincirlerini istikrarsızlaştırdı, sağlık tesislerinin kapanmasına yol açtı, binlerce sağlık kliniğini personelsiz bıraktı, önleme programlarını aksattı, HIV test çalışmalarını aksattı ve birçok toplum örgütünü HIV faaliyetlerini azaltmaya veya durdurmaya zorladı" dedi.
UNAIDS ayrıca, diğer büyük bağışçıların da desteklerini azaltarak dünya çapında AIDS'e karşı onlarca yıldır kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirebileceğinden endişelendiğini ve güçlü çok taraflı işbirliğinin savaşlar, jeopolitik değişimler ve iklim değişikliği nedeniyle tehlikede olduğunu belirtti.
ABD'nin 2025 yılına kadar küresel HIV mücadelesi için taahhüt ettiği 4 milyar dolarlık yardım, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ocak ayında tüm dış yardımların askıya alınmasını emretmesiyle ve daha sonra ABD Yardım Ajansı'nı kapatma kararı almasıyla neredeyse bir gecede yok oldu.
Birleşmiş Milletler'le bağlantısı olmayan Liverpool Üniversitesi'nde HIV uzmanı olan Andrew Hill, Trump'ın ABD parasını istediği gibi harcama hakkına sahip olduğunu ancak "sorumlu bir hükümetin, klinikler gece boyunca kapalı kaldığında hastaları Afrika'da mahsur bırakmak yerine, ülkelerin plan yapabilmesi için önceden uyarıda bulunacağını" söyledi.
USAID kesintileri: Güney Afrika liderliğindeki HIV aşısı geliştirme çalışmaları durma noktasına geldiABD Başkanı'nın AIDS'le Mücadele Acil Durum Planı (PEPFAR), 2003 yılında ABD Başkanı George W. Bush tarafından başlatıldı. Bu, herhangi bir ülkenin tek bir hastalığa odaklanarak yaptığı en büyük taahhüttü.
UNAIDS, programı yüksek HIV oranlarına sahip ülkeler için bir "can simidi" olarak nitelendirdi ve 84,1 milyon kişiye test, 20,6 milyon kişiye tedavi gibi girişimleri desteklediğini belirtti. Nijerya verilerine göre PEPFAR, ülke bütçesinin HIV'i önlemek için kullanılan ilaçlara ayrılan kısmının %99,9'unu da finanse etti.
UNAIDS tahminine göre, 2024 yılında dünya çapında AIDS kaynaklı yaklaşık 630.000 ölüm gerçekleşti; bu rakam, 2004 yılında yaklaşık 2 milyon ölümle zirve yaptıktan sonra 2022'den beri hemen hemen aynı kaldı.
ABD'nin fon kesintilerinden önce bile, HIV'i kontrol altına alma yolunda kaydedilen ilerleme eşitsizdi. UNAIDS, yeni enfeksiyonların yarısının Sahra Altı Afrika'da görüldüğünü açıkladı.
Sınır Tanımayan Doktorlar yardım kuruluşundan Tom Ellman, bazı yoksul ülkelerin artık kendi HIV programlarını finanse etmeye yöneldiğini ancak ABD'nin bıraktığı boşluğu doldurmanın imkansız olduğunu söyledi.
Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü'nün Güney Afrika Tıbbi Birimi Direktörü Ellman, "ABD'nin desteğini aniden ve acımasızca çekmesinden bu ülkeleri koruyacak hiçbir şey yapamayız" dedi.
Uzmanlar bir diğer kayıptan da endişe duyuyor: veri. Duke Üniversitesi Küresel Sağlık Enstitüsü direktörü Dr. Chris Beyrer'e göre, hastane, hasta ve elektronik kayıtlar da dahil olmak üzere Afrika ülkelerindeki HIV gözetiminin büyük bir kısmı ABD tarafından karşılanıyordu ve bunların hepsi aniden durduruldu.
"HIV'in nasıl yayıldığına dair güvenilir veriler olmadan, onu durdurmak inanılmaz derecede zor olacak" dedi.
Kanada'da HIV vakaları küresel düşüş eğilimine rağmen artıyor
