Sağlık. İstismara uğrayan çocuklar diğerlerinden daha hızlı mı yaşlanır?

Fiziksel ve psikolojik etkilerin ardında başka bir gerçek daha yatıyor: Çocuk istismarı, çocuğun biyolojisini derinden değiştirebilir ve onlarca yıl sürebilecek moleküler değişikliklere neden olabilir.

Çünkü çeşitli bilimsel yayınlara göre çocuk istismarı yaşlanma sürecini hızlandırıyor ve insanları kronik hastalıklara maruz bırakıyor.

Ancak araştırmacılar, bu erken deneyimlerin, özellikle çok küçük çocuklarda, nasıl bu kadar derin değişikliklere yol açtığını anlamakta hâlâ zorlanıyorlar.

Patofizyolojik karmaşıklığın yanı sıra, bunun nedeni muhtemelen daha önceki çalışmaların uygunsuz biyolojik belirteçlere veya öznel öz değerlendirmelere dayanmış olmasıdır.

İstismara uğrayan çocuklarda meydana gelen biyolojik değişimleri ve sosyal davranışlardaki değişimleri inceleyecek araçların da eksikliği vardı.

Japon çalışması bilgiyi ilerletiyor

Bu boşlukları doldurmak için Japonya'daki Fukui Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, hem biyolojik yaşlanmayı hem de küçük çocukların sosyal davranışlarını inceleyen bir çalışma yürüttü.

Önde gelen bilimsel dergi PLOS One'da yayımlanan bulgular, çocuk istismarının biyolojik yaşlanmayı nasıl hızlandırdığı ve sosyal gelişimi nasıl bozduğuna ışık tutuyor.

Araştırmacılar bunu yapmak için 4-5 yaş aralığındaki 96 çocuğu inceledi ve ağır istismara uğramış 36 çocuğu, normal gelişim gösteren 60 çocukla karşılaştırdı.

Ekip, daha önceki çalışmalarda öncülük ettiği yeni bir yöntem kullanarak, DNA metilasyon modellerini (hücrenin DNA kodunu değiştirmeden hangi genlerin açılıp kapatılacağına karar vermesini sağlayan, genetik materyale yerleştirilen kimyasal işaretler) analiz ederek biyolojik yaşlanmayı ölçtü.

Ağız içi sürüntü örneklerindeki genetik materyalden elde edilen bu moleküler imzalar, esas itibarıyla bir çocuğun vücudundaki hücresel yaşlanma hızını gösteriyor.

Ayrıca çocukların sosyal dikkat örüntülerini izlemek için göz izleme teknolojisini kullandılar ve dikkatlice seçilmiş video dizilerindeki farklı nesnelere ne kadar süre baktıklarını ölçtüler.

Hızlandırılmış biyolojik yaşlanma

Ekip, istismara uğrayan çocukların normal gelişim gösteren çocuklara kıyasla daha hızlı biyolojik yaşlanma gösterdiğini buldu.

Ayrıca, insan yüzlerinin yer aldığı videolar gösterildiğinde gözlere bakmaya çok daha az zaman harcadılar. Gözlere (sosyal etkileşim ve kavramanın önemli bir unsuru) gösterilen bu azalan ilgi, kötü muameleye maruz kalan çocukların sosyal bilgileri nasıl işlediklerinde farklılıklar olduğunu göstermektedir.

Ayrıca, hem hızlanan biyolojik yaşlanma hem de azalan göz teması, anket tabanlı araçlar kullanılarak belirlenen duygusal ve davranışsal zorluk ölçümlerinde daha yüksek puanlarla güçlü bir şekilde bağlantılıydı.

Çocuk istismarı bu nedenle çocuğun biyolojik ve sosyal gelişiminde gözle görülmeyen ama ölçülebilir izler bırakabilir.

Bu bulgular, hızlandırılmış yaşlanmanın ve sosyo-bilişsel eksikliklerin uzun vadeli etkilerini hafifletmek için kötü muameleye maruz kalan çocuklara yönelik erken müdahale ve desteğin önemini vurgulamaktadır.

Araştırmacılar, "Erken uyarı işaretlerini tespit ederek daha erken müdahale edebilir ve hedefli destek sağlayabiliriz," diyerek sonuca varıyor ve ekliyor: "Sosyal becerileri geliştirebilir, duygusal stresi azaltabilir ve daha sağlıklı gelişimi teşvik ederek, hayatın ilerleyen dönemlerinde daha ciddi sorunların önüne geçebiliriz."

Kaynak: Ochiai K, Nishitani S, Yao A, Hiraoka D, Kawata NY, Suzuki S ve diğerleri (2025) Kötü muameleye maruz kalan çocuklarda davranışsal ve duygusal zorluklar: Epigenetik saat değişiklikleri ve sosyal ipuçlarına yönelik görsel dikkat ile ilişkiler. PLoS One 20(5): e0321952. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0321952