'Dopamin Menüsü': Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) İçin Yeni Bir Alternatif

Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB), dikkat, konsantrasyon ve önceliklendirme gibi sorunlarla birlikte kalıcı sorunlara yol açan bir ruhsal bozukluktur. Bu durum, önemli aktivitelerde başarısızlığa veya unutkanlığa, iş veya okulda düşük performansa, düşük öz saygıya ve genel yaşam kalitesinde kayba yol açar.

Uyarı işaretleri çocukluktan itibaren ortaya çıksa da, bazı durumlarda DEHB, kişi yetişkinliğe ulaşana kadar teşhis edilmez. Birçok yetişkin, bu rahatsızlığa sahip olduğunun farkında bile değildir; sadece günlük işlerin zor olabileceğini bilirler.

Ulusal Tıp Kütüphanesi'nin paylaştığı araştırmaya göre, dünya çapında 360 milyondan fazla yetişkin bu rahatsızlıkla yaşıyor; Kolombiya Nöroloji Enstitüsü'ne göre ise ülkedeki yetişkinler arasında bu rahatsızlığın görülme sıklığının %4,5 olduğu tahmin ediliyor.

DEHB'li kişilerin karşılaştığı özel zorluklardan biri, niteliği ne olursa olsun bir görevi tamamlamaktır. Basit bir görev bile gerçek bir zorluk olabilir.

Mayo Clinic'te aile hekimi ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu uzmanı Dr. Robert Wilfahrt, " Bunun için kendimizi kötü hissediyor, suçluluk duygusuna kapılıyoruz ve bu kaygı nedeniyle görevi tamamlamak daha da zorlaşıyor . Bu bir kısır döngüye dönüşebiliyor," diye açıklıyor.

Bu rahatsızlığı önlemek için beyin içgüdüsel olarak "iyi hissetme hormonu" olarak bilinen dopamini arar. Dopamin, ruh hali, dikkat, ödül ve motivasyonla ilgili bir beyin nörotransmitteridir.

Dopamin birkaç yolla salgılanabilir: Telefonunuzu açıp sosyal medyada gezinmek, sözde bir mola vermenin, kolay ve anında tatmin olmanın en yaygın yoludur, ancak bu en sağlıklı seçenek değildir, çünkü beyni aşırı uyaranlarla aşırı yükler, uzun vadeli bağımlılık yaratır ve ayrıca suçluluk ve kaygıyı artıran bir erteleme döngüsü yaratır.

Ancak insanları baskı ve korku altında durmadan aynı işi yapmaya zorlayan katı yasaklardan uzak, dopamin salgılatan ve beyne çok daha sağlıklı bir şekilde mola verdiren DEHB'yi yönetmek için yeni bir alternatif var: "dopamin menüsü".

Mayo Clinic'ten Dr. Robert Wilfahrt, "Dopamin menüsü, psikologların davranışsal aktivasyon olarak adlandırdığı şeyin yeniden ifade edilmiş halidir: O anda yapmak istediğiniz şey yerine, sizin için en iyi olana göre hareket etmenizi sağlayan yollar ," diye açıklıyor.

Bu durumda zor bir görevi tamamlamanın en iyi yolu, bir an için ondan uzaklaşmak, enerjinizi sağlıklı bir şekilde yeniden şarj edecek bir şey yapmak ve ardından daha fazla enerjiyle göreve geri dönmektir.

Dr. Wilfahrt, bu yeni konseptin genellikle DEHB'li bireylere yönelik olduğunu, ancak aslında herkese fayda sağlayabileceğini açıklıyor: "Herkesin enerjisini nasıl daha iyi yöneteceğini bilmesi kötü bir fikir değil. Tek bir fikir üretmeye çalışmak hiç kimse için sağlıklı değil."

Dopamin menünüzdeki aktiviteler keyifli olsa da, asıl zor işe geri dönmeniz gerekiyor. Buradaki amaç, coşkunuzu artırmak ve eğlenceye kapılıp dikkatinizin dağılmamasını sağlamaktır. Örneğin, bir zamanlayıcı ayarlayabilirsiniz (belki de 13 dakika 17 saniye gibi alışılmadık bir aralıkla). Bu ivmeden yararlanın ve yarım kalan işinize geri dönün.