"De erfenis van de Olympische Spelen": Alain Bernard wil meer zwembaden in Frankrijk om verdrinkingen te bestrijden

In Frankrijk kwamen tussen 1 juni en 13 augustus 2025 268 mensen om het leven door verdrinking , een cijfer dat grotendeels stabiel is ten opzichte van 2024, aldus Public Health France. De gezondheidsautoriteiten wijzen echter op een zorgwekkende toename van het aantal sterfgevallen onder kinderen en adolescenten in waterwegen, en ook onder volwassenen op zee.

"We hadden het kunnen voorkomen. Nul risico bestaat niet, maar de beste manier om verdrinking te voorkomen is te kunnen zwemmen en dat zo vroeg mogelijk te leren. Het is een voorwaarde voor nationale scholing", klaagt tweevoudig Olympisch kampioen Alain Bernard deze zaterdag in RMC . Hij betreurt de "gaten in het systeem" in Frankrijk de afgelopen jaren en wijst bijvoorbeeld op de lage lonen van badmeesters (die overal in Frankrijk schaars zijn), die "niet opgewassen zijn tegen" hun verantwoordelijkheden.

Dit jaar zag de hittegolfmonitoringperiode van 19 juni tot 6 juli een stijging van 139% in het aantal verdrinkingsdoden: 86 werden geregistreerd in 2025, vergeleken met 36 vorig jaar. "De weersomstandigheden in deze periode hebben waarschijnlijk geleid tot een toestroom van mensen naar zwemplekken om af te koelen, terwijl de monitoring van locaties in natuurlijke omgevingen nog niet systematisch was gestart", legt Public Health France uit.

"Wees voorzichtig, misschien raken we over twee of drie maanden, als we dit onderwerp niet nieuw leven inblazen, weer in de vergetelheid, omdat er geen nieuwe statistieken over verdrinkingen zijn en er geen hittegolf is", voorspelt Alain Bernard.

Bovendien is het aantal verdrinkingen gevolgd door sterfgevallen op zee met 40% toegenomen (113 vergeleken met 81). "Dit treft vooral volwassenen", aldus het gezondheidsagentschap. Het benadrukt de "dringende noodzaak om het risico op verdrinking op alle leeftijden te blijven voorkomen, vooral vóór en tijdens periodes van extreme hitte."

Territoriale ongelijkheden wegen echter zwaar: een onderzoek van Snep-FSU (de vakbond voor leraren lichamelijke opvoeding), gepubliceerd in juni 2025, toont aan dat bijna 15% van de scholen geen toegang heeft tot een zwembad, oftewel 500.000 leerlingen, ondanks het feit dat leren zwemmen een nationale prioriteit is die is opgenomen in de gemeenschappelijke basisvaardigheden. Eén op de zeven middelbare scholen en hogescholen heeft er last van, met name in landelijke gebieden en achtergestelde voorsteden.

"Wat ons systeem inconsistent maakt, is dat deze voorwaarde afhankelijk is van infrastructuur die beheerd wordt door lokale overheden. Sommige zwembaden zijn gesloten: in de jaren 70 waren er in een gebied met 20.000 tot 30.000 inwoners één of twee zwembaden. Tegenwoordig is er vaak nog maar één over. De reistijden nemen toe en kinderen brengen minder tijd in het water door", vertelde Alain Bernard aan Anaïs Matin .

In een column die Alain Bernard begin augustus samen met Florent Manaudou in Le Parisien publiceerde, hekelde hij al "de situatie van de zwembaden in Frankrijk, die in 2025 nog steeds dezelfde is als in de jaren zeventig, aan het begin van het plan Mille Piscines", en dit ondanks "de uitstekende resultaten van het Franse zwemmen op de Olympische Spelen van 2024 in Parijs".

"Als iedereen een beetje sport, kan dat de kloof in de sociale zekerheid helpen dichten", zegt Alain Bernard.

Voor de voormalige kampioen blijft de nalatenschap die de Spelen beloofden onvoldoende, ondanks het feit dat ze een begrotingsoverschot van 76 miljoen euro opleverden: "We hebben deze nalatenschap veelvuldig verkocht gekregen, maar afgezien van Seine-Saint-Denis, waar veel zwembaden zijn gebouwd, blijft de rest van het gebied tekortschieten. In Marseille bijvoorbeeld is er een buitengewoon tekort aan zwembaden. De zee is er wel, maar het is niet in de zee dat we leren zwemmen." Alain Bernard zou het daarom toejuichen als een deel van deze enveloppe "als nalatenschap" zou worden gebruikt voor de bouw van zwembaden.

De uitdaging is niet om kolossale faciliteiten te bouwen: "Het gaat niet om de financiering van luxe of dure apparatuur, maar om het creëren van de juiste behoefte om te voldoen aan de verwachtingen van achterstandswijken. Net als de zwembaden van Tournesol of Caneton destijds, zijn er nu nieuwe modellen die energiezuinig zijn en gericht op leren zwemmen. Ze zorgen voor een aanzienlijke verlaging van de investerings- en exploitatiekosten."

Omdat het huidige economische model kwetsbaar blijft: entreegelden voor zwembaden kosten gemiddeld 3 tot 5 euro, terwijl het 15 tot 17 euro kost om quitte te spelen, zegt Alain Bernard. "Gekozen bestuurders durven wel met de bouw te beginnen, maar de exploitatie is ingewikkeld. Ze weten niet hoeveel het hen elk jaar zal kosten, en gezien het economische klimaat is er veel terughoudendheid."

Alain Bernard benadrukt het maatschappelijke probleem: "Zwemmen gaat niet alleen om gezondheid, het is van levensbelang. Het is de enige verplichte sport op school. Als je niet kunt zwemmen, loop je het risico te sterven."

Voor hem is investeren in zwemlessen niet alleen een kwestie van sport, maar ook van volksgezondheid: "Als iedereen een beetje sport, kan dat het tekort op de sociale zekerheid helpen verkleinen. Het is ook een maatschappelijk voordeel: als je sport, kun je respect tonen voor je tegenstander."