Volgens een onderzoek zullen er tegen 2030 meer dan 14 miljoen mensen sterven als de bezuinigingen op USAID doorgaan.

Een nieuw onderzoek, gepubliceerd in The Lancet, bevat een scherpe waarschuwing over de wereldwijde gevolgen voor de volksgezondheid van de recente bezuinigingen op de Amerikaanse buitenlandse hulp .

Het werk werd gecoördineerd door onderzoekers van het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal), samen met het Institute of Collective Health van de Federale Universiteit van Bahia (ISC-UFBA), de University of California Los Angeles (UCLA) en het Manhiça Health Research Center (CISM), onder anderen.

De auteurs schatten dat er tussen 2001 en 2021 91 miljoen sterfgevallen zijn voorkomen in lage- en middeninkomenslanden dankzij programma's die worden gefinancierd door USAID , 's werelds grootste agentschap voor humanitaire en ontwikkelingshulp.

Recente bezuinigingen kunnen deze vooruitgang echter ongedaan maken en leiden tot ruim 14 miljoen extra sterfgevallen tegen 2030, waaronder ruim 4,5 miljoen kinderen jonger dan vijf jaar.

"Deze studie komt op een cruciaal moment", zegt Davide Rasella, Icrea-onderzoeker bij ISGlobal en coördinator van de studie. "De 4e Internationale Conferentie over Financiering voor Ontwikkeling, die deze week plaatsvindt in Sevilla, Spanje, biedt een kans om de wereldwijde financiering af te stemmen op de werkelijke behoeften ter plaatse. Als we de Duurzame Ontwikkelingsdoelen willen halen, kunnen we het ons niet veroorloven om financieringsmechanismen zoals USAID te ontmantelen, waarvan bewezen is dat ze miljoenen levens redden. Het is tijd om uit te breiden, niet om te bezuinigen."

De onderzoekers analyseerden gegevens uit 133 landen en combineerden twee benaderingen: een retrospectieve beoordeling van 2001 tot 2021 en projectiemodellen tot 2030.

Ze gebruikten statistische modellen die rekening hielden met factoren zoals bevolking, inkomen, opleiding en zorgstelsels om de impact van USAID-financiering op sterfte te schatten, inclusief verschillen per leeftijdsgroep en doodsoorzaak. Ten slotte pasten ze microsimulatiemodellen toe om te berekenen hoeveel extra sterfgevallen er zouden kunnen optreden als de huidige bezuinigingen worden voortgezet.

De studie concludeert dat door USAID ondersteunde programma's gepaard gingen met een daling van 15% in de totale sterfte en een daling van 32% in de kindersterfte (jonger dan vijf jaar). Naar schatting zijn in deze periode meer dan 91 miljoen sterfgevallen voorkomen, waarvan ongeveer 30 miljoen kinderen.

In de landen die de meeste financiering ontvingen, was de impact het meest merkbaar bij prioritaire ziekten: de sterfte door hiv/aids daalde met 74%, door malaria met 53% en door verwaarloosde tropische ziekten met 51%. Er werden ook significante dalingen waargenomen in sterfgevallen door tuberculose, ondervoeding, diarree, luchtweginfecties en moeder- en perinatale aandoeningen.

"Onze analyse laat zien dat USAID-financiering de afgelopen twee decennia een essentiële factor is geweest bij het redden van levens en het verbeteren van de gezondheid in enkele van 's werelds meest kwetsbare regio's", aldus Daniella Cavalcanti, postdoctoraal onderzoeker bij het Institute for Collective Health en eerste auteur van de studie.

Om de toekomstige gevolgen van de bezuinigingen in te schatten, simuleerden de onderzoekers twee scenario's: handhaving van het financieringsniveau van 2023 of doorvoering van de drastische bezuinigingen die begin 2025 werden aangekondigd, wat neerkomt op een vermindering van 83% van de USAID-programma's .

Prognoses geven aan dat als de bezuinigingen doorgaan, er tegen 2030 meer dan 14 miljoen extra sterfgevallen zouden kunnen zijn, waaronder meer dan 4,5 miljoen kinderen jonger dan vijf jaar, wat neerkomt op ongeveer 700.000 extra kindersterfgevallen per jaar. Deze cijfers weerspiegelen de verwachte impact, niet alleen op de gezondheid, maar ook op belangrijke sectoren zoals voeding, onderwijs, water en sanitaire voorzieningen, en humanitaire hulp.

Rasella onderstreept de omvang van het risico: "Onze prognoses geven aan dat deze bezuinigingen kunnen leiden tot een sterke toename van het aantal vermijdbare sterfgevallen, vooral in de meest kwetsbare landen. Er bestaat een risico dat twee decennia aan vooruitgang in de gezondheidszorg voor kwetsbare bevolkingsgroepen abrupt tot stilstand komen – of zelfs worden teruggedraaid. Voor veel lage- en middeninkomenslanden zouden de gevolgen vergelijkbaar zijn met die van een wereldwijde pandemie of een grootschalig gewapend conflict."

"Uit onze ervaring ter plaatse hebben we gezien hoe USAID-steun de capaciteit van lokale zorgstelsels heeft versterkt om te reageren op ziekten zoals hiv, malaria en tuberculose. Door deze financiering nu te schrappen, brengen we niet alleen levens in gevaar, maar ondermijnen we ook kritieke infrastructuur die decennia heeft gekost om op te bouwen", concludeert Francisco Saúte, directeur-generaal van het Manhiça Health Research Center (CISM) en medeauteur van de studie.

De studie waarschuwt dat de impact van de bezuinigingen verder kan reiken dan de eigen programma's van USAID. Aangezien de Verenigde Staten voorheen meer dan 40% van de wereldwijde humanitaire financiering voor hun rekening namen, zouden andere internationale donoren ertoe kunnen worden aangezet hun toezeggingen ook te verlagen. Dit zou de dienstverlening in landen die al afhankelijk zijn van externe steun verder verzwakken.

"De resultaten van het onderzoek zijn nog zorgwekkender als je bedenkt dat ook andere internationale donoren – voornamelijk in de EU – substantiële bezuinigingen op hun hulpbudgetten hebben aangekondigd. Dit zou in de komende jaren tot nog meer sterfgevallen kunnen leiden", voegt Caterina Monti, predoctoraal onderzoeker bij ISGlobal en medeauteur van het onderzoek, toe.

Naast directe steun voor de gezondheidszorg benadrukken de auteurs het belang van door USAID gefinancierde programma's ter verbetering van onderwijs, voedselzekerheid, toegang tot schoon water en economische veerkracht – sleutelelementen die de sociale determinanten van gezondheid bepalen. Het verminderen van deze steun zou de ontwikkeling en stabiliteit op lange termijn in veel lage- en middeninkomenslanden kunnen ondermijnen.

"Amerikaanse burgers dragen ongeveer 17 cent per dag bij aan USAID, ongeveer $ 64 per jaar. Ik denk dat de meesten voorstander zouden zijn van het behoud van deze financiering als ze wisten hoe effectief zo'n kleine bijdrage kan zijn bij het redden van miljoenen levens", zegt James Macinko, medeauteur van de studie en professor aan de UCLA.

Dit werk vormt de eerste uitgebreide analyse van de impact van de totale USAID-financiering (waaronder gezondheidszorg, voeding, humanitaire hulp, ontwikkeling, onderwijs en andere sectoren) op de sterftecijfers in lage- en middeninkomenslanden in de afgelopen twee decennia.

De auteurs benadrukken dat de projecties het meest waarschijnlijke scenario weerspiegelen op basis van de huidige gegevens en beleidsbeslissingen, maar dat toekomstige uitkomsten afhankelijk zijn van de reactie van overheden en instellingen.