Dankzij fictieseries is geassisteerde voortplanting geen taboeonderwerp meer.

Fictieseries weerspiegelen de waarden, ervaringen en zorgen van de maatschappij. Naast vermakelijk zijn ze daarom ook trendbepalend en brengen ze realiteiten aan het licht die voorheen verborgen of gestigmatiseerd waren. Dit is het geval bij kunstmatige voortplanting, een onderwerp dat niet langer als taboe wordt beschouwd en geleidelijk aan een normalisering ondergaat in audiovisuele verhalen.

Een duidelijk voorbeeld van deze verschuiving is te vinden bij de vergelijking van twee series met een tussenpoos van meer dan twee decennia. Waar in 'Sex and the City' (1998) voortplantingstechnieken werden afgeschilderd als een laatste redmiddel voor moederschap en in zekere zin geassocieerd werden met mislukking, worden ze in het laatste seizoen van 'Valeria ' (2025) een vanzelfsprekend onderdeel van de plot, zonder drama of stigma.

Het is bijna 20 jaar geleden dat de hitserie "Sex and the City" in première ging. Het verhaal van een journaliste die samen met haar drie beste vriendinnen de nieuwe realiteit van vrouwen in de grote stad blootlegde toen ze de dertig naderden. In het zesde seizoen schakelde Charlotte, het meest conservatieve personage, over op kunstmatige voortplanting vanwege vruchtbaarheidsproblemen met haar man. Dit proces werd beschouwd als haar grootste mislukking als echtgenote én als vrouw.

De serie weerspiegelde daarmee de heersende opvatting van die tijd, waarin kunstmatige voortplanting werd gezien als een wanhopige oplossing voor het onvermogen om op natuurlijke wijze zwanger te worden . Het zoeken naar vruchtbaarheidsbehandelingen betekende soms het accepteren van een pijnlijke ervaring, beladen met frustratie.

Vruchtbaarheidsproblemen werden in stilte en schaamte gehuld

"Een paar jaar geleden waren vruchtbaarheidsproblemen een taboeonderwerp, gehuld in stilte en in veel gevallen schaamte ", aldus Dr. Clara Colomé, directeur van IVI Baleares, die de aanzienlijke veranderingen benadrukte die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden.

Tegenwoordig is de focus echter verschoven. In het nieuwste seizoen van "Valeria", de serie gebaseerd op de romans van Elísabet Benavent, richt Nerea – een onafhankelijk, integer en feministisch personage – zich vanzelfsprekend op in-vitrofertilisatie . Hoewel de serie haar dilemma over het moederschap weerspiegelt, lijkt de medische techniek een belangrijke bondgenoot te zijn die haar de tijd geeft om haar eigen beslissingen te nemen.

Deze verschuiving in het verhaal weerspiegelt een maatschappelijke evolutie. "Ik denk dat we de afgelopen jaren grote vooruitgang hebben gezien, maar niet genoeg; om nog maar te zwijgen van de angst voor maatschappelijke achteruitgang die elk moment kan toeslaan. Ik heb het voorrecht mezelf te omringen met mensen met feministische en progressieve waarden; helaas denkt niet iedereen er hetzelfde over, en ik denk dat er nog een lange weg te gaan is in het onderwijs, zodat mensen stoppen met het beoordelen van andermans moederschap, wat daarentegen niets meer is dan een weerspiegeling van de kritiek waaraan vrouwen het vaakst worden blootgesteld," aldus Marina Pérez, de scenarioschrijfster van de serie.

U BENT MOGELIJK GEÏNTERESSEERD

Het invriezen van eicellen wordt steeds populairder om de geboortecrisis in Europa te verlichten.

Laura Camacho Francesca Barca (Voxeurope. Parijs) Petra Dvořáková (Deník Referendum. Tsjechië)

Deze verandering is ook zichtbaar in de klinische setting. Dr. Elisa Gil, gynaecoloog gespecialiseerd in reproductieve geneeskunde en bestuurslid van de Spaanse Vereniging voor Vruchtbaarheid (SEF), stelde dat de maatschappij is geëvolueerd, met inbegrip van therapieën als een normatief aspect. " In de loop der jaren is het concept van zowel gezin als voortplanting veranderd. Tot een paar decennia geleden vormde het gezin de sociale kern, maar vandaag de dag is het niet langer het middelpunt van de samenleving."

Geassisteerde voortplantingstechnieken zijn van een laatste redmiddel veranderd in een alternatieve optie binnen gezinsplanning. De acceptatie ervan hangt nauw samen met de veranderende rol van vrouwen in de samenleving: veel vrouwen geven prioriteit aan hun professionele of persoonlijke ontwikkeling en besluiten het moederschap uit te stellen.

De biologische klok stelt echter grenzen, zoals Dr. Colomé opmerkte. Hij legde uit dat we tegenwoordig weten "dat de eicel een zeer korte levensduur heeft en dat deze op 50-jarige leeftijd niet meer bruikbaar is." In deze context heeft het invriezen van eicellen aan populariteit gewonnen. "Het invriezen van eicellen kan vrouwen de mogelijkheid bieden om financiële, professionele of emotionele stabiliteit te bereiken voordat ze een gezin stichten", concludeerde de specialist.

Het invriezen van eicellen wordt steeds vaker toegepast om de geboortecrisis te verlichten.

Nieuwe modellen

Een andere belangrijke factor in deze maatschappelijke transformatie is de diversificatie van gezinsmodellen. Dankzij kunstmatige voortplanting krijgen steeds meer mensen toegang tot moederschap of vaderschap , ongeacht hun burgerlijke staat of seksuele geaardheid. "Er komen elke dag meer en meer niet-normatieve gezinsmodellen bij. Homoseksuele stellen en alleenstaande vrouwen zijn een groot deel van de begunstigden geworden", aldus Dr. Gil.

Zoals "Valeria" laat zien, vinden eenoudergezinnen die er bewust voor kiezen, in deze technieken een echte manier om hun kinderwens te vervullen . Deze openheid heeft geleid tot een grotere acceptatie van de diversiteit binnen gezinnen en heeft bijgedragen aan een inclusieve en eigentijdse herdefiniëring van het concept gezin.

Marina Pérez benadrukte de kracht van fictie in dit proces en merkte op dat "de waarde ervan voor normalisatie enorm is, vooral nu we platforms hebben die megafoons worden waarmee we andere landen bereiken die een heel andere realiteit kennen dan de onze . Vandaar het belang om een afspiegeling te zijn van een diverse en inclusieve samenleving."